Delirij
 | Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
 | Ovom članku potrebna je jezička standardizacija, preuređivanje ili reorganizacija. |
- Ovo je članak o mentalnom stanju i poremećaju. Za istoimeni roman, pogledajte Delirij (roman)
Delirantno stanje je oblik kvalitativnog poremećaja svijesti. U delirijumu prisutna je dezorijentisanost u svim pravcima, jedino kod alkoholnog delirijuma očuvana je orijentacija prema sebi (autopsihička orijentacija). Prvo dolazi do oštećenja orijentacije u vremenu, potom u prostoru, pa prema drugim ličnostima i na kraju prema sebi. Drugi osnovni simptom delirijuma je prisustvo čulnih obmana, i to iluzija i vizuelnih i taktilnih (haptičnih) halucinacija, dok su ostali vidovi halucinacija rijetki. Aktivna pažnja je oštećena ili ne postoji (tenacitet pažnje nedostaje), tako da je nemoguće aktivno usmjeravanje i održavanje pažnje.
Mišljenje je također, poremećeno i to po formi i po sadržaju. Misaoni tok je usporen ili rijeđe ubrzan, govor je nepovezan (inkoherentno mišljenje), mogu se javiti paranoidne ideje proganjanja. Pamćenje je oštećeno, te se za vrijeme pomućenja svijesti javlja djelimična ili potpuna amnezija. Afektivni poremećaji se ispoljavaju u vidu izrazitog straha, koji se pojačava u večernjim satima i noću sa doživljavanjem vidnih halucinacija zastrašujućeg i pretećeg karaktera: bolesnik vidi strašne nemani, životinje koje se ustremljuju na njega, vidi sitne životinjice koje se uvlače pod kožu, gamižu (taktilne halucinacije), od predmeta i osoba u svojoj okolini "prepoznaje" razna strašna bića koja ga napadaju (iluzije). Bolesnik je u jakom psihomotornom nemiru, preplavljen strahom, i predstavlja opasnost po sebe i okolinu, tako da je hospitalizacija obavezna. Zbog straha plaši se da zaspi, a ako se to desi, budi se zbog strašnih košmarnih snova. Navedene afektivne reakcije dovode do tahikardije, povišenog krvnog pritiska, znojenja, drhtanja, proširenih zjenica, crvenog lica. Kod alkoholnog delirija tjelesna temperatura je visoka sa profuznim znojenjem, pa je od ruskih autora nazvana "bijela groznica". Delirijum obično nastaje postepeno, javlja se kod endogenih i egzogenih intoksikacija, trauma, infekcija, arterioskleroze krvnih sudova centralnog nervnog sistema.