Put
 | Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
Put, cesta je utvrđeni dio zemljišta, najčešće traka, koji je pripremljen ili se koristi za odvijanje neke vrste saobraćaja i koji povezuje dve destinacije. U najširem smislu, putem se smatra svaka površina na kojoj se odvija neka vrsta prometa.
Prema značaju za saobraćaj putevi se razvrstavaju na:
- autoputeve,
- brze, magistralne, regionalne i lokalne puteve ili džade
- ulice u naselju
- nekategorisane puteve.
Cesta je svaka javna saobraćanica, ulice u naselju i nerazvrstane ceste na kojima se odvija saobraćaj.
U BiH razlikujemo sljedeće vrste puteva:
- Javni put
- Autoput
- Brzi put
- Put namijenjen isključivo za promet motornih vozila
- Državni put
- Magistralni put
- Lokalni put
- Zemljani put
Nerazvrstani put
[uredi | uredi izvor]
Nerazvrstani put je površina koja se koristi za saobraćaj po bilo kojoj osnovi i koja je dostupna većem broju raznih korisnika (seoski, poljski i šumski putevi, putevi na nasipima za odbranu od poplava, pristupni putevi i prostori parkirališta, benzinskih pumpi i sl.).
Pojmovi koji se vezuju uz put
- kolovoz
- saobraćajna traka
- biciklistička staza
- pješački prijelaz
- pješačko ostrvo
- raskrsnica
- stajalište tramvaja ili autobusa je dio površine puta namijenjen zaustavljanju tramvaja, odnosno autobusa radi ulaska i izlaska putnika i koji je obilježen saobraćanim znakom.
Historija
[uredi | uredi izvor]Pošto anatomska građa čovjeka iziskuje da on svoju djelatnost i kretanje ostvaruje na čvrstim površinama, tako je i promjena mjesta samog čovjeka ili predmeta njegovog rada vezana za postojanje neke staze ili puta. Prvi putevi su nastajali uslijed višekratnih prolazaka po najpovoljnijim površinama terena, bez izmjene njihovih prirodnih svojstava (utabane staze). To su najčešće bili: visinski i dolinski potezi, gazovi na rijekama, prijevoji u planinama, prilazi pitkoj vodi, hrani i sl. Saobraćaj se odvijao pješačenjem putnika i eventualno, prenošenje prtljaga. U historiji postoji mnogo primera izgradnje i upotrebe puteva ili džada. Najpoznatiji primeri su rimske putevi ili džade i one koje se pravile Inke. Najstariji otkriveni put koji je svjesno pravljen se nalazi u Engleskoj i potiče iz 39. vijeka p. n. e.
Finansiranje
[uredi | uredi izvor]Izgradnja i održavanje cesta u Bosni i Hercegovoni su u nadležnosti:
- države
- entiteta (Federalna direkcija za izgradnju, upravljanje i održavanje autocesta),
- kantona
- općina
Izgradnja je moguća i putem koncesija kada pravni subjekt u dogovoru sa vladom države dobija pravo na izgradnju i iskorištavanje.
Vožnja desnom ili lijevom stranom
[uredi | uredi izvor]Kod nas, kao i u većini evropskih zemalja se vozi desnom stranom.
Lijevom stranom se vozi u Engleskoj, Južnoj Africi, kao i u jednom broju zemalja Komonvelta.
