Zimske olimpijske igre 1984.
XIV zimske olimpijske igre održane su od 8. do 19. februara 1984. u Sarajevu u tadašnjoj Jugoslaviji (danas Bosni i Hercegovini). To su bile prve zimske i druge olimpijske igre održane u nekoj socijalističkoj državi nakon XXI olimpijskih igara, održanih 1980. u Moskvi. Na Igrama su u šest sportova nastupila 1.272 takmičara iz 49 zemalja (998 takmičara i 274 takmičarke).[1]
 Logo simbolizira stiliziranu pahuljicu, kao i vez proizveden u sarajevskoj regiji s olimpijskim krugovima iznad. | |
| Grad domaćin | Sarajevo, SFR Jugoslavija (Bosna i Hercegovina) |
|---|---|
| Br. država | 49 |
| Br. sportista | 1.272 (998 muškaraca, 274 žena) |
| Br. takmičenja | 39 u 6 sportova (10 disciplina) |
| Otvaranje igara | 8. februar 1984. |
| Zatvaranje igara | 19. februar 1984. |
| Igre otvorio/-la | Predsjednik Predsjedništva SFRJ Mika Špiljak |
| Plamen upalio/-la | Sanda Dubravčić |
| Stadion | Stadion Koševo |
Zimske Ljetne | |
Kandidatura
urediIzbor Sarajeva za grada domaćina XIV zimskih olimpijskih igara objavljen je 18. maja 1978. tokom 80. sjednice Međunarodnog olimpijskog komiteta (MOK) u Atini. Gradovi protivkandidati bili su japanski Sapporo i švedski Göteborg. Nakon dva kruga glasanja Sarajevo je većinom glasova dobilo organizaciju ZOI 1984. Rezultati glasanja za izbor domaćina dati su u sljedećoj tabeli:
| Rezultati glasanja za domaćina ZOI 1984[2] | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Grad | 1. krug | 2. krug | ||||
 Sarajevo |
31 | 39 | ||||
 Sapporo |
33 | 36 | ||||
 Göteborg |
10 | — | ||||
Putovanje baklje
uredi
Putovanje baklje za ZOI 1984. počelo je u Olimpiji, a baklja je potom avionom stigla u Dubrovnik. Ukupna udaljenost koju je baklja prošla kroz Jugoslaviju iznosi 5.289 km (plus 2.879 km lokalnim putevima). Postojale su 2 glavne rute: jedna na zapadu (Split – Ljubljana – Zagreb – Sarajevo, dužine 2.602 km) i druga na istoku (Skopje – Novi Sad – Beograd – Sarajevo, dužine 2.687 km). Završni nosilac baklje, od njih 1600, bila je umjetnička klizačica Sanda Dubravčić, koja je baklju preuzela od skijaša-trkača Ive Čarmana. Jedna od dvije originalne baklje danas se nalazi u jednoj privatnoj kolekciji u Žalecu u Sloveniji. Također, još 20 baklji nalazi se u Grčkoj u vlasništvu pojedinačnih sportista koji se bili nosioci baklje od drevne Olimpije do obližnjeg vojnog aerodroma, a zatim od atinskog aerodroma do stadiona Panathinaiko, gdje je održana ceremonija predaje olimpijskog plamena Olimpijskom komitetu.[nedostaje referenca]
Sportski objekti
uredi
Gradske lokacije
uredi- Stadion Koševo – ceremonija otvaranja
- Ledena dvorana Zetra – umjetničko klizanje, hokej (finale), ceremonija zatvaranja
- Klizalište Zetra – brzo klizanje
- Skenderija – hokej
Planinske lokacije
uredi- Bjelašnica – alpsko skijanje (muškarci)
- Jahorina – alpsko skijanje (žene)
- Veliko Polje (Igman) – skijaško trčanje, nordijska kombinacija (skijaško trčanje), biatlon
- Skakaonice na Igmanu – nordijska kombinacija (skokovi), skijaški skokovi
- Olimpijska staza za bob i sankanje na Trebeviću – bob, sankanje
Ostali objekti
urediZemlje učesnice
urediNa ZOI 1984. nastupilo je 49 država, od kojih su takmičari iz Egipta, Monaka, Portorika, Senegala i Britanskih Djevičanskih ostrva bili debitanti. Odlukom kineske vlade sportisti iz Kine prekinuli su bojkot Olimpijskih igara zbog nastupa sportista s Tajvana, te su prvi put nastupili na jednim igrama na kojima je nastupio i Tajvan (pod imenom Kineski Taipei).[1]
| Evropa (28) - 910 sportista | ||
|---|---|---|
|
|
|
| Amerike (9) - 206 sportista | ||
|
||
| Azija (7) - 117 sportista | ||
|
|
|
| Afrika (3) - 6 sportista | ||
|
|
|
| Okeanija (2) - 16 sportista | ||
|
|
|
Sportovi
urediOdržano je 39 takmičenja u deset disciplina u šest sportova. Brojevi u zagradama označavaju koliko je bilo takmičenja po disciplinama u kojima su podijeljene medalje.
|
|
Demonstracijski sport
urediCeremonija otvaranja
urediOvaj odlomak potrebno je proširiti. |
Raspored takmičenja
uredi- Sva vremena su po srednjoevropskom vremenu (UTC + 1)
| SO | Svečano otvaranje | ● | Takmičarski dani | 1 | Broj finala | SZ | Svečano zatvaranje |
| februar | 7. uto |
8. sri |
9. čet |
10. pet |
11. sub |
12. ned |
13. pon |
14. uto |
15. sri |
16. čet |
17. pet |
18. sub |
19. ned |
Takmičenja | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Ceremonije |
SO | SZ | |||||||||||||
 Alpsko skijanje
|
1 | 1 | 2 | 1 | 1 | 6 | |||||||||
 Biatlon
|
1 | 1 | 1 | 3 | |||||||||||
 Bob
|
● | 1 | ● | 1 | 2 | ||||||||||
 Brzo klizanje
|
1 | 2 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 9 | ||||||
 Hokej na ledu
|
● | ● | ● | ● | ● | ● | 1 | 1 | |||||||
 Nordijska kombinacija
|
● | 1 | 1 | ||||||||||||
 Sankanje
|
● | ● | ● | 2 | 1 | 3 | |||||||||
 Skijaški skokovi
|
1 | 1 | 2 | ||||||||||||
 Skijaško trčanje
|
1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 8 | ||||||
 Umjetničko klizanje
|
● | 1 | ● | 1 | ● | 1 | 1 | 4 | |||||||
| Ukupno takmičenja | 2 | 3 | 2 | 7 | 3 | 4 | 3 | 5 | 2 | 5 | 3 | 39 | |||
| Sveukupno | 2 | 5 | 7 | 14 | 17 | 21 | 24 | 29 | 31 | 36 | 39 | ||||
| februar | 7. uto |
8. sri |
9. čet |
10. pet |
11. sub |
12. ned |
13. pon |
14. uto |
15. sri |
16. čet |
17. pet |
18. sub |
19. ned |
Takmičenja | |
Simboli
urediMaskota
uredi
Čitaoci jugoslavenskih novina bili su upitani da izaberu maskotu Zimskih olimpijskih igara 1984. s liste od 6 finalista. Pobjednik je bio Vučko, mali vuk, koga je dizajnirao slovenski dizajner i ilustrator Jože Trobec. Ostali finalisti bili su vjeverica, janje, planinska koza, dikobraz i grudva snijega.[3] Vučko je dugogodišnji simbol Sarajeva.[nedostaje referenca] U kratkim crtanim filmovima, koji su prikazivani prije prenosa neke sportske discipline, Vučko je obično prikazivan kao nespretni simpatični sportist, ne baš vičan sportskim nastupima.[4][5] Jugoslavenski pjevač Zdravko Čolić sinhronizirao je glas Vučka u špicama, obično s istim tekstom u pjesmi s imenom grada: Sarajevooooooooo![6]
Logo
urediMedalje
uredi
Na prednjoj strani medalja bio je službeni amblem, stilizirana sniježna pahuljica, iznad koje se nalaze olimpijski krugovi. Po obodu kruga ispisan je tekst: XIV ZIMSKE OLIMPIJSKE IGRE – SARAJEVO 1984. Na naličju medalje nalazi se stilizirana glava atletičara krunisanog lovorovim vijencem. Ukupno je napravljeno 285 medalja u kovnici u Majdanpeku, a dodijeljene su 222.[1]
Poštanske marke
urediPošta Jugoslavije od 1982. do 1984. izdala je dvije serije poštanskih maraka na kojima su prikazana borilišta i sportovi ZOI-a te jednu s prepoznatljivim gradskim motivima Sarajeva.[7]
-
Karnet poštanskih maraka s motivima ZOI 1984. -
Poštanska marka BH pošte iz 1994. s motivima hokeja na ledu -
Poštanska marka BH pošte iz 1994. s motivima boba četverosjeda
Novčići
urediOvaj odlomak potrebno je proširiti. |
Ceremonija otvaranja
urediOvaj odlomak potrebno je proširiti. |
Medalje
uredi| XIV zimske olimpijske igre | 
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Mjesto | Država | Zlato 
|
Srebro 
|
Bronza 
|
Ukupno |
| 1. |  Istočna Njemačka
|
9 | 9 | 6 | 24 |
| 2. |  Sovjetski Savez
|
6 | 10 | 9 | 25 |
| 3. |  SAD
|
4 | 4 | 0 | 8 |
| 4. |  Finska
|
4 | 3 | 6 | 13 |
| 5. |  Švedska
|
4 | 2 | 2 | 8 |
| 6. |  Norveška
|
3 | 2 | 4 | 9 |
| 7. |  Švicarska
|
2 | 2 | 1 | 5 |
| 8. |  Zapadna Njemačka
|
2 | 1 | 1 | 4 |
 Kanada
|
2 | 1 | 1 | 4 | |
| 10. |  Italija
|
2 | 0 | 0 | 2 |
| 11. |  Velika Britanija
|
1 | 0 | 0 | 1 |
| 12. |  Čehoslovačka
|
0 | 2 | 4 | 6 |
| 13. |  Francuska
|
0 | 1 | 2 | 3 |
| 14. |  Japan
|
0 | 1 | 0 | 1 |
 Jugoslavija
|
0 | 1 | 0 | 1 | |
| 16. |  Lihtenštajn
|
0 | 0 | 2 | 2 |
| 17. |  Austrija
|
0 | 0 | 1 | 1 |
Sponzori
urediSponzori iz SAD su bili: Kodak, American Cyanimid, Miller Brewing Co. i U.S. Tobacco Co..[8]
Kratak pregled
uredi- Prve Zimske olimpijske igre u nekoj socijalističkoj državi.
- Organizacija 14. ZOI koštala je 142,6 miliona dolara, a polovina prihoda ostvarena je od prodaje prava na TV-prijenos.
- Ukupno je prodano 250.000 ulaznica, a samo u inozemstvu 200.000, dok su TV-prijenos sarajevske "bijele olimpijade" pratile dvije milijarde ljudi.
- Učestvovala su 1.272 sportista iz 49 zemalja, a s Igara je izvještavalo više od 4.500 novinara.
- Nakon Igara Sarajevu je, uz olimpijske objekte, ostalo 2.850 novoizgrađenih stanova, više hotela, a bilo je otvoreno i 9.500 novih radnih mjesta.
- Izložba o olimpijskom Sarajevu obišla je 1.640 gradova bivše Jugoslavije i svijeta.
Razno
uredi- U animiranoj seriji Simpsoni (10. epizoda 10. sezone) spominju se Zimske olimpijske igre u Sarajevu.
- Mediji iz Ljubljane, Zagreba i Beograda negodovali su zbog lokacije ZOI 1984.[9]
Također pogledajte
urediReference
uredi- ^ a b c XIV zimske olimpijske igre - Sarajevo 1984. na službenoj stranici MOK-a
- ^ "Past Olympic host city election results". GamesBids. Arhivirano s originala, 17. 3. 2011.
- ^ Those Loony Olympic Mascots, Time Olympics, 21. 5. 2010.
- ^ Foršpan ZOI 1984.
- ^ Foršpan ZOI 1984. za skijaške skokove
- ^ Sarajevos skifahrendes Wölfchen feiert den 30er, članak u austrijskom dnevniku Der Standard povodom 30. godišnjice ZOI 1984.
- ^ MICHEL Europa Katalog 2001/2002 Band 2: Südeuropa, Schwanberg Verlag GmbH - München; ISBN 3-87858-659-0
- ^ "Organizers of the 1984 Winter Olympics in Sarajevo, Yugoslavia,... - UPI Archives". UPI (jezik: engleski). Pristupljeno 8. 2. 2023.
- ^ Miljenko Jergović (15. 3. 1999). "Historijska čitanka". Arhiva BH Dana, br. 97. BH Dani. Arhivirano s originala 26. 5. 2013. Pristupljeno 17. 5. 2019.CS1 održavanje: bot: nepoznat status originalnog URL-a (link)
Vanjski linkovi
uredi