Juraj Neidhardt
Juraj Neidhardt (15. oktobra 1901 – 13. jula 1979) bio je arhitekt, teoretičar i pedagog, sintetičar tradicionalnih elemenata i savremenih dostignuća građevinarstva i arhitekture Bosne i Hercegovine. Neidhardt je došao 1930-tih u Bosnu iz Le Corbusierovog ateljea, a na poziv arhitekta Dušana Grabrijana.
Juraj Neidhardt | |
|---|---|
| Rođenje | 15. oktobar 1901. Zagreb, Austro-ugarska |
| Smrt | 13. juli 1979 (77 godina) Sarajevo, Jugoslavija |
| Zanimanje | arhitekt |
Bio je član Akademije nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine. Juraj Neidhardt je svojim tekstovima objašnjavao svoju ideju o nastanku bosanskog pola svjetske savremene arhitekture a projektantskim idejama i ilustracijama je dopunjavao svoje tvrdnje. Neidhardt je iz Grabrijanovih postavki izvlačio prekovremenske vrijednosti arhitekture. Njegovo daljnje djelovanje bilo je sublimirano u brojnim natječajnim i drugim radovima – sintezi univerzalnog i regionalnog, uvijek čisto stojeći na pozicijama moderne arhitekture.
Tokom 1938. godine bio je zaposlen u preduzeću "Jugočelik", u čiji sastav su ušli i: rudnici željezne rude i Željezara u Varešu. Tada je započeo projektiranje i izgradnju radničkih naselja u rudarskom bazenu Srednje Bosne (Zenica, Vareš, Ilijaš, Breza, Kakanj i Ljubinja). Oblikovao je radničke kuće, od čije dispozicije, opreme i okoliša je očekivao da utemelji kulturu stanovanja jedne cijele generacije prema poznatom sloganu da ljudi grade kuće – a kuće grade ljude. Tokom studiranja u Beču na Akademiji likovnih umjetnosti (1920 - 1924) ili za vrijeme rada u bečkom ateljeu čuvenog arhitekta Petera Behrensa Neidhardt je izradio vrlo inovativan projekt za aerodrom.[1]
Pisana djela
uredi- Arhitektura Bosne i put u savremeno (u saradnji sa Dušanom Grabrijanom)
Projekti
uredi- Sklop Nadbiskupskog sjemeništa na Šalati u Zagrebu, 1926.–1929. godine
- Paviljon i ljetna pozornica na Ilidži 1938. godine.
- Radničko naselje Vareš Majdan izgrađeno je nakon Drugog svjetskog rata prema urbanističkom projektu Juraja Neidhardta iz perioda 1939/40. Proglašeno je za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.[2]
- Stambene zgrade u Ali-pašinoj 11-17, Sarajevo, iz 1958. godine
- Dom izvidača u Sarajevu,
- Filozofski fakultet Sarajevo iz 1959
- Prirodno-matematički fakultet Sarajevo iz 1965. godine
- Skupština Bosne i Hercegovine (današnji Parlament BiH)- Sarajevo 1980.
- Nekoliko urbanističkih planova (Novi Sad, Sušak, Zagreb, Vareš Majdan).
- Urbanističko rješenje jezgre Marijin dvor u Sarajevu
Literatura
uredi- Jelica Karlić – Kapetanović - Juraj Najdhardt – život i djelo. Sarajevo: Veselin Masleša, 1990.
- Maja Pličanić, Elša Turkušić, - Radničko naselje Moderne sa "kućom za neoženjene radnike" u Varešu – prilog istraživanju polivalentne arhitekture Juraja Neidhardta. Sarajevo. 2012
Reference
uredi- ^ Damjanovic, Dragan. "Expressionism in Croatian Architecture of the Interwar Period, Architectura-Zeitschrift für Geschichte der Baukunst, 44 (2015), 1 (2014); 61-86". Architectura-Zeitschrift für Geschichte der Baukunst, 44 (2015), 1 (2014); 61-86 (jezik: engleski).
- ^ "Radničko naselje Majdan" (PDF). Komisija za nacionalne spomenike. Pristupljeno 13. 9. 2016.[mrtav link]
