Surrealizm, narodzony we Francji w 1924 roku, oderwał sztukę od konwencjonalnej logiki. Ruch ten, wyrastający z buntu dadaistów przeciwko staromodnym regułom estetycznym, używał skandalu, humoru i iluzji, by łamać artystyczne konwencje. André Breton, główny teoretyk surrealizmu, określał go jako wyrażanie myśli bez racjonalnych ograniczeń. Awangarda XX wieku zwracała się ku nowym formom wyrazu, takim jak: kolaż, automatyzm, czy fotomontaż, by przekroczyć granice rzeczywistości.
Surrealizm w malarstwie połączył realność z fantastyką i snem, rzucając wyzwanie percepcji. Surrealistyczne obrazy takich malarzy jak Salvador Dali, Joan Miró czy René Magritte były pełne symboliki, ale też absurdu. Dziś neosurrealizm nadal zaskakuje, podważa artystyczne tradycje i wciąż ma moc przyciągania, co widzimy w galeriach, muzeach i w... dekoracji wnętrz. Odkryjmy razem malarstwo surrealistyczne, od historycznych po nowoczesne odsłony.
Surrealizm obrazy
Malarze surrealizmu, mocno zainspirowani teorią psychoanalizy Freuda, fascynowali się badaniem umysłu. Nadziei dla nowej sztuki upatrywali w powrocie do dzieciństwa. Czego chcieli? Znów zobaczyć świat oczami dziecka — wolny od wyuczonych zasad. Dlatego obrazy surrealistyczne oraz techniki malarskie stosowane przez twórców (np. strumień świadomości) odwoływały się do nieskrępowanej wyobraźni dziecka, a także do malarstwa prymitywnego oraz lęków i pragnień, które kłębią się w naszej podświadomości.
Jak to wpływało na tematykę prac? Surrealistyczne obrazy prezentowały świat oniryczny oraz sytuacje absurdalne i groteskowe. Zestawiano ze sobą zupełnie przypadkowe przedmioty i tematy, a kontrastowość takich połączeń miała szokować i wywołać refleksję nad działaniem umysłu. Surrealizm w malarstwie często odwoływał się też do erotyki, jako sfery pełnej nieuświadomionych znaczeń.
Salvador Dali obrazy surrealistyczne
Salvador Dali, urodzony w 1904 roku w Hiszpanii, jest najbardziej emblematycznym twórcą surrealizmu. Znany z imponującej techniki i nieograniczonej wyobraźni, Dali poprzez swoją sztukę eksplorował temat podświadomości i percepcji. Jego prace, naładowane symboliką, łączą realistyczne przedstawienia z szalonymi wizjami. "Trwałość pamięci" jest prawdopodobnie najsłynniejszym obrazem artysty, w którym rozlewające się zegary sugerują płynność czasu. Z ironią charakterystyczną dla surrealizmu, Dali twierdził, że inspiracją dla obrazu były nie refleksje na temat przemijania, ale... roztopiony ser Camembert.
Dali zostawił trwały ślad w historii. Jego ekstrawagancka osobowość i kultowe wąsy stały się równie ważną częścią dziedzictwa artystycznego, co same dzieła. Salvador Dali obrazy surrealistyczne to dziś również wizerunki artysty na plakatach, płótnach i innych przedmiotach. Ikoniczny styl pozwala nam na tworzenie wciąż nowych obrazów inspirowanych twórczością Daliego.
Surrealizm dzieła
Myśląc o surrealizmie, myślimy "surrealizm obrazy", choć przecież malarze surrealizmu nie byli jedynymi twórcami w obrębie tego ruchu. Sam Salvador Dalí nie ograniczał się do malarstwa; jego geniusz twórczy rozciągał się na rzeźbę, fotografię i film — artysta współpracował m.in. z Alfredem Hitchcockiem i Luisem Buñuelem (słynny krótki metraż "Pies andaluzyjski"). Na polu literatury wyróżnili się Boris Vian oraz wspomniany André Breton. Man Ray z kolei zasłynął ze swoich fotografii.
Surrealizm znalazł też wyraz w projektowaniu mebli i przedmiotów użytkowych, mieszając praktyczność z finezją. Do najbardziej rozpoznawalnych należą sofy imitujące kształty ludzkiego ciała czy lampy, które tworzą zaskakujące efekty optyczne i iluzje. W architekturze surrealizm można podziwiać w takich realizacjach jak Fundacja Joana Miró w Barcelonie, Dom-Studio Salvadora Daliego w Portlligat czy Muzeum Daliego na Florydzie.
Obrazy surrealistyczne - dekoracja wnętrz
Styl surrealistyczny w dekoracji? Chodzi o zaskoczenie bez drastycznych zmian! Całkowicie surrealistyczne wnętrze byłoby zbyt awangardowe... Postawmy zatem na prowokacyjne dodatki: surrealistyczne obrazy, intensywne kolory, unikatowe meble i nietypowe gadżety. Wnętrze nie może wyglądać jak wyrwane z katalogu popularnej firmy meblowej, ma przykuwać wzrok detalami. Oto kilka propozycji:
- Malarstwo surrealistyczne - reprodukcje dzieł przedstawicieli nurtu i wszystkie obrazy zainspirowane ich twórczością to propozycja oczywista.
- Obrazy okrągłe - swoim kształtem przełamują utartą konwencję i przyciągają wszystkie spojrzenia. Wybierz okrągłe płótno z onirycznym pejzażem albo w mocnych kolorach.
- Szokujące plakaty - poszukaj plakatów z niekonwencjonalnym printem: ironicznym, groteskowym i odważnym.
- Przeróbki dawnych obrazów - idealna będzie parodia starych dzieł, nawiązująca do kolażu, np. klasyczne portrety z dodanym współcześnie napisem, dorysowaną gumą do żucia, domalowanym wąsem czy okularami.
Neosurrealizm - portrety Ewy Juszkiewicz
Czy w historii sztuki zapisał się jakiś polski malarz surrealistyczny? Tak, niektóre z prac słynnego Zdzisława Beksińskiego niewątpliwie mają cechy surrealizmu. Jednak prawdziwą sensacją jest ostatnio Ewa Juszkiewicz. Niezwykłe obrazy młodej artystki wykorzystują klasyczne portrety kobiet z XVIII i XIX wieku i zmieniają je z surrealistyczną fantazją. Malarka przysłania twarze postaci, zastępując je kwiatami, grzybami, muszlami czy kompozycjami z tkanin.
Kolaż, groteska, krytyczne spojrzenie na starą sztukę — to właśnie neosurrealizm, który w pracach Ewy Juszkiewicz powraca w wielkim stylu. W 2022 jej obraz „Portrait of a Lady (After Louis Leopold Boilly)” został sprzedany w Nowym Jorku za 1,56 mln dolarów. Czy jest to obraz surrealistyczny? Z pewnością widać, że wpływ na wrażliwość autorki miał surrealizm w malarstwie oraz krytyczne postawy awangardy.
Podobne trendy zauważaliśmy też w bimago (i nie musisz mieć milionów, żeby cieszyć się surrealistycznym portretem). W naszej kolekcji "Kwiaty we włosach" wykorzystaliśmy pomysł, by zastąpić głowy kobiecych postaci kolorowymi bukietami. Wiele wzorów postaci z kwiatami w miejscu twarzy dostępnych jest również jako plakaty z kobietami w naszej galerii online.
Fascynują Cię malarze surrealizmu? Odwołaj się do historii tego nurtu i wybierz reprodukcje prac Salvadora Daliego. Podoba Ci się neosurrealizm? Możesz stworzyć awangardową dekorację w Twoim domu z wykorzystaniem współczesnych pomysłów! Jeśli chcesz, by na Twoich ścianach zalazły się modne i nowoczesne obrazy surrealistyczne - zachęcamy do zapoznania się z ofertą bimago.