Т-26

Танк Т-26 у Музеі ваеннай і аўтамабільнай тэхнікі ў Верхняй Пышме

Башня 1933 года ў якасці агнявой кропкі Мінска-Слуцкага ўмацаванага раёна (Гісторыка-культурны комплекс «Лінія Сталіна»)

Т-26 — савецкі лёгкі танк. Cамый шматлікі танк Чырвонай і фінскай армій да пачатку Вялікай Айчыннай вайны і Арміі Іспанскай Рэспублікі грамадзянскай вайны ў Іспаніі, другі па колькасці выпушчаных пасля Т-34 савецкі танк 1930-х — 1940-х гадоў. Створаны на аснове англійскага танка Vickers Mk E, закупленага ў 1930 годзе. Прыняты на ўзбраенне ў СССР у 1931 годзе.

Мадэрнізацыя і зняцце з вытворчасці

У другой палове 1930-х гадоў Т-26 быў найбольш масавым лёгкім танкам у СССР даваеннага перыяду. Гэты танк непасрэднай падтрымкі пяхоты на поле бою ў пачатку 1930-х гадоў быў лідарам у сваім класе, але хуткае развіццё замежных танкаў і з’яўленне практычна ва ўсіх войсках свету недарагіх масавых процітанкавых гармат змянілі становішча ў горшы бок для СССР. Адным з першых вестак аб наспелай неабходнасці істотнай мадэрнізацыі Т-26 стаў даклад ў 1936 годзе канструктара Сямёна Аляксандравіча Гінзбурга начальніку аўтабронетанкаваго кіравання Чырвонай арміі пра з’яўленне новых замежных танкаў, праўзыходных Т-26 па шэрагу характарыстык. У прыватнасці, рэкамендавалася звярнуць увагу на французскія танкі «Рэно» R 35 і «Форж-э-Шанціла» FCM 36 і чэхаславацкі «Шкода» Š-IIa, у якіх ужо рэалізаваны перспектыўныя тэхнічныя рашэнні: зварка і ліццё тоўстых бранявых дэталяў, падвеска з высокімі эксплуатацыйнымі характарыстыкамі.

У пачатку 1938 года савецкія вайскоўцы ўсвядомілі, што Т-26 пачаў хутка састараваць, што было адзначана С. А. Гінзбургам яшчэ за паўтары гады да гэтага. Да 1938 года Т-26, усё яшчэ пераўзыходзячы замежныя танкі па ўзбраенні, стаў саступаць ім па астатніх характарыстыках. У першую чаргу адзначалі слабасць броні і недастатковую рухомасць танка ў сувязі з малой магутнасцю рухавіка і перагружанасцю падвескі. Больш за тое, тэндэнцыі ў развіцці сусветнага танкабудавання ў той час такія, што ўжо ў найбліжэйшай будучыні Т-26 мог страціць і апошнюю перавагу — ва ўзбраенні, гэта значыць да пачатку 1940-х гадоў стаць канчаткова састарэлым. Але адразу перайсці да праектавання прынцыпова новага танка падтрымкі пяхоты савецкае кіраўніцтва не наважылася, палічыўшы, што канструкцыя Т-26 яшчэ мае рэзервы для сур’ёзнай мадэрнізацыі. Тым не менш, канструктарскае бюро завода № 185 пад кіраўніцтвам С. А. Гінзбурга атрымала дазвол на выраб вопытнага танка з узмоцненымі браніраваннем і падвескай. Пад назвай Т-111 такой прататып быў пабудаваны ў красавіку 1938 года, выпрабаваны і ў цэлым атрымаў нядрэнныя водгукі, але па масе ён перайшоў у катэгорыю сярэдніх танкаў, то бок першая спроба стварыць лёгкі танк з супрацьснарадным браніраваннем на замену Т-26 не ўдалася.

Серыйная вытворчасць

Вытворчасць Т-26 (по дадзеных РДАЭ і [[РДВА)

Мадэль	Вытворца	Заказчык	1931	1932	1933	1934	1935	1936	1937	1938	1939	1940	1941	Усяго
Т-26 2-х баш	З-д «Бальшавік»/№ 174 (Ленінград)	РСЧА	100*	950	576	1								1627
Т-26	№ 174 (Ленінград)				712	939	1173	1205**	550	709***	1293	1314	114****	8009
		НКВМФ									1	22		23
		Турцыя				1	63							64
Т-26 арт		РСЧА			1	5								6
Усяго			100	950	1289	946	1236	1205	550	709	1294	1336	114	9729
Т-26	СТЗ (Сталінград)	РСЧА				29	115	98		7				249
		НКВМФ								23	20	10		53
Усяго						29	115	98		30	20	10		302
У суме			100	950	1289	975	1351	1303	550	739	1314	1346	114	10031

*З іх: 12 танкаў выпушчаны ў выглядзе разрезных навучальных дапаможнікаў; 35 з небранявой сталі прыняты ўмоўна з абавязацельствам замены корпуса на бранявы; 53 танка ў 1932 годзе перароблены ў ХТ-26

**74 з іх перароблены ў ТТ-26 і ТУ-26 (37 груп).

***Адзін танк з іх перароблены ў ТУ-132.

****Ліпень — 47, жнівень — 67.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Т-26