Сарагоса

Сарагоса ісп.: Zaragoza Герб Сцяг Краіна Іспанія Каардынаты 41°39′ пн. ш. 0°54′ з. д. Кіраўнік Jorge Azcón[d] Першая згадка 24 да н. э. Плошча 1063 км² Вышыня цэнтра 199 м Водныя аб’екты Эбра, Huerva River[d], Gállego[d] і Imperial Canal of Aragon[d] Насельніцтва 682000 чалавек (2020) Часавы пояс UTC+1, летам UTC+2 Тэлефонны код 976 Паштовыя індэксы 50001—50018 Аўтамабільны код Z Афіцыйны сайт zaragoza.es (ісп.) Сарагоса на карце Іспаніі

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Сараго́са (ісп.: Zaragoza) — горад на паўночным усходзе Іспаніі, сталіца аўтаномнага рэгіёну Арагон, правінцыі Сарагоса і аднайменнай акругі (Comarca de Zaragoza).

Размешчаны ў сярэднім цячэнні ракі Эбра, каля 200 метраў над узроўнем мора. На 1 студзеня 2007 года ў Сарагосе пражывае 654 390 чалавек, яна з’яўляецца пятым па велічыні горадам Іспаніі.

Гісторыя

Заснавана ў 24 да н.э. на месцы старажытнага паселішча як рымская калонія пад назвай Цэзарэя-Аўгуста. У 452 годзе захоплена свевамі, у 476 — вестготамі. У 714—1118 гадах пад уладай арабаў, у ХІ — пачатку ХІІ стагоддзя цэнтр Сарагоскага эмірата. У 1118 горад адваяваны ў арабаў войскамі караля Арагона Альфонса I, з 1119 года сталіца Арагонскага каралеўства, атрымала права самакіравання і іншыя прывілеі. У XIV—XVI ст. адзін з важнейшых эканамічных (вытворчасцьсць сукна) і культурных (у 1474 заснаваны ўніверсітэт) цэнтраў Арагона. У XVII—XVIII ст. эканамічна заняпала. У 1-ю іспанскую рэвалюцыю 1808—1814 двойчы ўзята ў аблогу французскімі войскамі (1808, 1808—1909). У Іспанскую рэвалюцыю 1931—1939 гадоў месца баёў паміж рэспубліканскімі войскамі і франкістамі.

Насельніцтва

Год Колькасць 1971 448 500 1981 591 000 1996 602 000 2001 610 976 2002 620 419 2004 638 799 2005 647 373 Год Колькасць 2006 649 181 2007 654 390 2008 666 129 2009 674 317 2010 675 121 2011 674 725 2012 679 624 Год Колькасць 2013 732 765 2014 666 058 2015 664 953 2016 661 108 2017 664 938 2018 666 880 2019 674 997 Год Колькасць 2020 681 877 2021 675 301 2022 673 010 2023 682 513

Славутасці

У структуры цэнтра горада захаваліся рысы рэгулярнай планіроўкі старажытнарымскай калоніі. Сярод помнікаў: рэшткі старажытнарымскіх пабудоў, маўрытанскіх будынкаў (Х—ХІІ ст.) з узорыстай цаглянай муроўкай, дэкаратыўнымі купаламі, абліцоўкай шматколернай кафляй, сабор Ла-Сеа (1119—1550; фасад канца XVII стагоддзя ў стылі эрэрэска; вежа 1685), касцёлы ў стылі мудэхар (Санта-Марыя Магдалена і іншыя), біржа («лонха», 1551, готыка і платэрэска), палацы XVI стагоддзя ў стылі платэрэска.

Музей прыгожых мастацтваў.

Гарады-пабрацімы

•  Yulin^[d], Кітай
•  Zamboanga City^[d], Філіпіны
•  Zaragoza^[d], Гватэмала
•  Барнаул, Расія
•  Біярыц, Францыя
•  Віфлеем, Дзяржава Палесціна
•  Далянь, Кітай
•  Каімбра, Партугалія
•  Ла-Пас, Балівія
•  Ла-Плата, Аргенціна
•  Мосталес, Іспанія
•  По, Францыя
•  Скоп’е, Паўночная Македонія (2008)
•  Ташкент, Узбекістан
•  Тырана, Албанія
•  Тыхуана, Мексіка

Вядомыя асобы

• Ігнасіа Камача (нар. 1990) — іспанскі футбаліст.
• Тэрэза Кларамун (1862—1932) — каталонская анарха-сіндыкалістка.

Літаратура

• Сараго́са // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. — С. 175. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14).
• Сараго́са // Т. 22. Ремень — Сафи. — М. : Советская энциклопедия, 1975. — С. 586. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров; 1969—1978). (руск.)
• Сараго́са // Большой словарь географических названий (руск.) / Гл. ред. В. М. Котляков. — Екатеринбург: У-Фактория, 2003. — С. 559. — 832 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-94799-148-9.
• Сараго́са // Географический энциклопедический словарь: Географические названия (руск.) / Гл. ред. А. Ф. Трёшников; Ред. кол.: Э. Б. Алаев, П. М. Алампиев (зам. гл. ред.) и др. — 2-е изд., исправл. и дополн. — М.: Советская энциклопедия, 1989. — С. 414. — 592 с. — 210 000 экз. — ISBN 5-85270-057-6.
• Сараго́са // Географические названия мира: Топонимический словарь: Ок. 5000 единиц (руск.) / Е. М. Поспелов; Отв. ред. P. A. Агеева. — 2-е изд., стереотип.. — М.: Русские сло­вари: ООО «Издательство Астрель»: ООО «Издательство ACT», 2002. — С. 368. — 512 с. — ISBN 5-17-001389-2 (ООО «Издательство ACT»), ISBN 5-271-00446-5 (ООО «Издательство Астрель»), ISBN 5-93259-014-9 (Издательство «Русские словари»).
• Сараго́са // Энциклопедический географический словарь (руск.). — М.: РИПОЛ классик, 2011. — С. 589. — 800 с. — (Словари но­вого века). — 5 000 экз. — ISBN 978-5-386-03063-6.