Майсенская марка
| дзяржава Свяшчэннай Рымскай імперыі | |||||
| Майсенская марка | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Markgrafschaft Meißen | |||||
|
|||||
 Свяшчэнная Рымская імперыя ў X стагоддзі |
|||||
|
965 — 1423
|
|||||
| Сталіца | Майсен | ||||
| Форма кіравання | манархія | ||||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||||
Майсенская марка (ням.: Markgrafschaft Meißen) — сярэдневяковае маркграфства на тэрыторыі сучаснай зямлі Саксонія. Далучана да Курфюрства Саксонія ў 1423 годзе.
Гісторыя
[правіць | правіць зыходнік]У час паходу супраць славян—далямінцаў кароль Генрых I Птушкалоў у 928/929 годзе на ўзгорку каля ракі Эльба загадаў узвесці крэпасць. Яна была названа па імі ручая Мейза. Каля падножжа крэпасці ўжо ў гэтым стагоддзі развіўся аднайменны горад (Майсен). У 968 годзе тут упершыню згадваўся маркграф майсенскі Вігберт. Краспасная гара ў тым жа годзе стала рэзідэнцыяй біскупа новастворанага Майсенскага біскупства . З 1068 года таксама згадваецца бургграф. З часам развілося бургграфства Майсен.
На працягу XI стагоддзя сфера панавання майсенскіх маркграфаў пашырылася да ракі Найсэ, а пазней і ў паўднёвым кірунку да Рудных гор. У 983 годзе маркграфам быў нейкі Рыкдаг, з 985 года маркграфамі былі Экегардынеры. У выніку Будышынскага міру з 1018 па 1031 год «Зямля мілцэнаў» (пазней Верхняя Лужыца) была аддзелена ад маркграфства.
У 1046 годзе маркграфства атрымалі графы з дынастыі Веймар-Орламюндэ, у 1067 годзе — Брунаны, прадстаўнік якіх, Эгберт II, у час барацьбы за інвестытуру ў 1089 годзе быў скінуты. Яго змяніў у тым жа годзе Генрых I Айленбургскі (1089—1103) з дынастыі Ветынаў. Яго пераемнікам удалося захаваць маркграфства пад сваёй уладай. У час кіравання маркграфаў Конрада Вялікага (1123—1156), Атона Багатага (1156—1191) і Дытрыха I (1190/1197-1221) маркграфства было пашырана.
У 1264 годзе Генрых III Найяснейшы (1221—1288) перамог у спрэчцы наконт спадчыны Ландграфства Цюрынгія (у так званай вайне за Цюрынгскую спадчыну), дзе яго дзядзька, Генрых IV Распэ, у 1247 годзе памёр бяздзетным. У 1243/1255 Генрых III Найяснейшы набыў Плайсенланд каля горада Альтэнбург і пфальцграфства Саксонія. Спроба караля Альбрэхта I Габсбурга вярнуць сабе феод маркграфства Майсен, пацярпела крах у 1307 годзе пасля яго паражэння ў бітве пад Лукау.
У 1423 годзе майсенскаму маркграфу Фрыдрыху I было перададзена герцагства Саксен-Вітэнберг. Тым самым маркграфства Майсен стала часткай курфюрства Саксонія і страціла характар самастойнага княства. Лейпцыгскі падзел 1485 года паміж братамі Эрнстам і Альбрэхтам прывёў да аддзялення Майсена ад Саксоніі (Цюрынгія была падзелена паміж братамі).
У 1547 годзе герцаг Морыц атрымаў тытул курфюрста Саксоніі, пасля чаго яго ўладання, у тым ліку Майсен, сталі часткай курфюрства (а пазней і каралеўства) Саксонія.
Граніцы маркграфства Майсен амаль супадаюць з граніцамі сучаснай зямлі Вольная дзяржава Саксонія.
Таксама існавала бургграфства Майсен, першапачатковыя граніцы якога амаль супадаюць з граніцамі сучаснага раёна Майсен.
Гл. таксама
[правіць | правіць зыходнік]Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Видукинд Корвейский. Деяния саксов = Res Gestae Saxonicarum. — М.: Наука, 1975. — (Памятники средневековой истории народов центральной и восточной Европы).
- Титмар Мерзебургский. Хроника / Пер. с лат. И. В. Дьяконова. — 2-е издание, исправленное. — М.: SPSL — «Русская панорама», 2009. — 254 с. — (MEDIÆVALIA: средневековые литературные памятники и источники). — 1 500 экз. — ISBN 978-5-93165-222-1.
- Балакин В. Д. Творцы Священной Римской империи. — М.: Молодая гвардия, 2004. — 356 с. — (Жизнь замечательных людей: Серия биографий; Вып. 1095 (895)). — 5 000 экз. — ISBN 5-235-02660-8.
- Бульст-Тиле Мария Луиза, Йордан Карл, Флекенштейн Йозеф. Священная Римская империя: эпоха становления / Пер. с нем. Дробинской К.Л., Неборской Л.Н. под редакцией Ермаченко И.О. — СПб.: Евразия, 2008. — 480 с. — 1 000 экз. — ISBN 978-5-8071-310-9.
- Gabriele Rupp. Die Ekkehardiner, Markgrafen von Meißen, und ihre Beziehungen zum Reich und zu den Oiasten. — Frankfurt am Main, 1996.
- Otto Eduard Schmidt. Aus der alten Mark Meißen. Reihe Kursächsische Streifzüge. — Dresden, 1924. — Т. III.
- Heinz Weise. Mark Meissen: von Meissens Macht zu Sachsens Pracht. — Leipzig: Brockhaus, 1989. — ISBN 3-325-00188-2.
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]- MEISSEN (англ.). Foundation for Medieval Genealogy. Праверана 6 ліпеня 2010.
- Die Mark Meißen - Die Wettiner als Meißner Markgrafen (929-1423) (ням.). Dresden und sachsen. Архівавана з першакрыніцы 24 сакавіка 2007. Праверана 6 ліпеня 2010.