ETA

Baskların Vətəni və Azadlıq bask Euskadi Ta Askatasuna
Lideri	Çabi Eçebarryeta Arqala Çomin İturbe
Quruluş tarixi	31 iyul 1959
Dağılma tarixi	3 may 2018
İdeologiya	Bask milliyyətçiliyi, Sosializm (marksizm-leninizm), separatçılıq
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

ETA (bask Euskadi Ta Askatasuna – "Baskların vətəni və azadlıq") — İspaniyanın şimalında və Fransanın cənub-qərbində yerləşən Basklar ölkəsi bölgəsinin müstəqilliyi uğrunda silahlı mübarizə aparan bask radikal-solçu, milliyyətçi və separatçı təşkilatı. 1959-cu ildə Franko diktaturasına qarşı mübarizə məqsədilə yaranmış, 2011-ci ildə hərbi mübarizəni dayandırdığını elan etmişdir.

1962-ci ildə təşkil olunan bask solçu milliyyətçilərinin qurultayında təşkilatlanma prosesini başa çatdıran ETA, özünün əsas məqsədi kimi müstəqil bask dövlətinin (Euskadi) yaradılmasını qarşıya qoymuşdu. 1968-ci ildə silahlı mübarizəyə başlayan ETA 800 nəfərin ölümünə, minlərlə insanın yaralanmasına və onlarla insanın qaçırılmasına görə məsuliyyət daşıyır. İspaniya və Fransa, həmçinin Avropa İttifaqı və ABŞ tərəfindən terror təşkilatı kimi tanınmışdır. Təşkilatın 700-dən artıq üzvü İspaniya, Fransa və digər ölkələrdə həbs cəzasına məhkum edilmişdir.

Həyata keçirdiyi terror aktları arasında 1973-cü ildə Fransisko Frankonun yerinə hökumətə rəhbərlik edən admiral Luis Karrero Blankonun qətlə yetirilməsi, 30 dekabr 2006-cı ildə Madridin Barahas hava limanında 2 nəfərin ölümü, 4 nəfərin yaralanması və hava limanı binasının ciddi zədələnməsi ilə nəticələnən partlayış, həmçinin 29 iyul 2009-cu ildə İspaniyanın Burqos şəhərində Mülki Qvardiyanın əsgərlərinin və ailələrinin yaşadığı binanın qarşısında törədilən, 46 nəfərin yaralanması və 14 mərtəbəli yaşayış binasının qismən zədələnməsinə yol açan partlayış xüsusi yer tutur.

1975-ci ildə Frankonun ölümündən sonra "Basklar ölkəsi" İspaniyanın heç bir bölgəsinin malik olmadığı qədər geniş muxtariyyət qazansa da, ETA tam müstəqillik şüarından əl çəkməyib.

Fransa 1990-cı illərədək ETA-nı İspaniyanın daxili problemi kimi qəbul edirdi və təşkilatın üzvləri Fransa ərazisində gizlənərək, öz hücumlarını burada hazırlayırdılar. Xüsusilə də Frankonun dövründə Fransa ETA-ya maneə yaratmırdı. Hazırda da ETA-nın əsas silahlanma mərkəzi Fransa ərazisindədir və təşkilatın rəhbərlərinin həbsləri adətən burada həyata keçirilir. Buna cavab olaraq ETA fransız polisinə, prokurorlara və hakimlərə qarşı bəzi terror aksiyaları həyata keçirmişdir.

ETA 5 sentyabr 2010-cu ildə atəşkəs elan etmişdir.

20 oktyabr 2011-ci ildə ETA hərbi mübarizəni dayandırdığını bəyan etmişdir.

Həmçinin bax

• Basklar ölkəsi

Xarici keçidlər

• William A. Douglass, The unknown mediator in the Basque peace process of 2006
• The Other Terrorism, City Journal, Spring 2008
• MIPT Terrorism Knowledge Base (ETA)
• Who are Eta? – A BBC profile (including a map of the territory claimed by ETA)
• Text of ETA cease-fire statement Arxivləşdirilib 2006-04-18 at the Wayback Machine
• Fotos del Horror, photos and other documentation of ETA members, attacks, and popular protests against ETA.  (isp.)
• List of ETA attacks  (isp.)
• The Basque Conflict: New Ideas and Prospects for Peace Arxivləşdirilib 2007-05-10 at the Wayback Machine U.S. Institute of Peace Special Report, April 2006  (isp.)
• ETA Arxivləşdirilib 2004-02-04 at the Wayback Machine and Spain, according to Amnesty International  (isp.)
• Association for victims of terrorism  (isp.)
• Victims of terrorism foundation  (isp.)
• BastaYa.org, Basque organisation protesting against Basque nationalist violence and threats.  (isp.)
• Freedom foundation Organisation opposed to ETA actions  (isp.)
• Fundación Miguel Ángel Blanco  (isp.)