Dinastía idrisí

	dinastía
Alministración
Capital	Volubilis (dende 6 febreru 789); Fez (es)
Xeografía

Los Idrisíes (del árabe: الأدارسة [al-idārisa]) o Idrísidas constitúin una dinastía árabe xiina zaidí, que gobernó sobre parte del territoriu de los actuales Arxelia y Marruecos ente 789 y 974. Ye considerada como'l primer estáu marroquín.

Fundación

Foi la primer dinastía islámica n'establecese nel Magreb occidental, a finales del sieglu VIII.^[1] La dinastía debe'l so nome a Idrís I, descendiente direutu del profeta Mahoma al ser bisnietu del xenru y primu d'ésti,^[1] Alí quien, al trate obligáu a fuxir de Bagdag debíu al fracasu del llevantamientu que contra'l califa abbasí produxérase en 786, abellugar nel norte del Magreb, fíxose reconocer emir y imán pola tribu bereber de los Awarbas ya instaló la so capital en Volubilis, onde permaneció hasta que'l so socesor Idrís II treslladar a la ciudá de^[2] Fez. L'enfrentamientu ente Alí y Muawiya ibn Abi Sufyan, fundador de la dinastía omeya, perpetuar ente idrisíes y omeyes cordobeses.^[1]

Apoxéu

El so fíu Idrís II (791–828) fundó Fez como residencia real y capital del estáu. Realizó numberoses campañes más allá de montar Atles, contra Tremecén, que lo convirtieron nel estáu más importante de la zona.

Baxu Muhammad (828–836), el reinu foi estremáu ente los once hermanos, formándose numberosos estaos idrisíes nel norte de Marruecos. Yahya IV (904–917) los reunificó, pero'l desorde internu y l'ataque de los Miknasa, aliaos de los fatimíes, debilitó entá más el reinu.

Decadencia y desapaición

Mientres el sieglu X, foi unu de los trés contendientes pol control de la zona, xunto col Califatu de Córdoba omeya y el fatimí chiita.^[2]^[3] Primeramente, amosáronse partidarios d'estos, pero sofitaron a los omeyes más tarde.^[3] Tres la so derrota ante los Miknasa (905), los idrisíes fueron espulsaos de Fez (922). Solo gracies a l'ayuda del Califatu de Córdoba pudo sostenese la dinastía frente a los fatimíes y los sos aliaos. Dempués del 926, los idrisíes abandonaron definitivamente Fez y abellugar nos valles del Rif. La gran campaña fatimí del 958–959 nel Magreb occidental volvió sometelos al control d'aquellos.^[3]

Nel 972, el postreru representante de la dinastía, Al-Hasan ben Kannun, llevantóse^[3] contra los omeyes cordobeses nuna llarga revuelta que duró de xunu d'esi añu hasta marzu del 974.^[4] La llucha obligó al califatu andalusí a realizar notables gastos y a unviar al Magreb a dalgunos de los sos meyores militares pa entartallar la rebelión.^[4] Los omeyes aplicaron una estratexa mista de sobornos de los partidarios de Ben Kannun y de campañes militares p'acabar con este.^[5]^[6] Tres delles derrotes militares y abandonu de dalgunos de los sos principales siguidores, foi prindáu poles fuercies andalusíes na so fortaleza de Hayyar al-Nasr.^[7] Unvióse-y a Córdoba pa participar nel desfile triunfal de la victoria omeya, anque más tarde caltúvose-y como prisioneru d'honor, apináu de riqueces y munchos de los sos antiguos partidarios ingresaron nos exércitos cordobeses.^[8] La dinastía, sicasí, sumió col achaplamientu de la so rebelión.^[8]

Emires idrisíes

788-791: Idrís I
791-828: Idrís II
828-836: Muhammad ben Idrís
836-848: Alí ben Muhammad (Alí I)
848-864: Yahya ben Muhammad (Yahya I)
864-874: Yahya ben Yahya (Yahya II)
874-883: Alí ben Umar (Alí II)
883-904: Yahya ben al-Qasim (Yahya III)
904-922: Yahya ben Idrís ben Umar (Yahya IV)
905-922: Al-Hayam al-Hasan ben Muhammad ben al-Qasim nel Rif (Hasan I al-Hayam)
922-925: Periodu de disturbios y anarquía con dominiu de los fatimíes
925-927: Al-Hayam al-Hasan ben Muhammad ben al-Qasim en Fez (Hasan I al-Hayam)
927-938: Periodu de disturbios y anarquía con dominiu de los fatimíes
938-949: Al-Qasim Kannun ben Ibrahim
949-954: Ahmad ben al-Qasim Kannun
954-974: Al-Hasan ben Kannun (Hasan II)

Ver tamién

Notes y referencies

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Bariani, 2003, p. 49.
↑ ^2,0 ^2,1 Echevarría Arsuaga, 2011, p. 60.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 Bariani, 2003, p. 50.
↑ ^4,0 ^4,1 Echevarría Arsuaga, 2011, p. 61.
↑ Echevarría Arsuaga, 2011, p. 63.
↑ Bariani, 2003, p. 51.
↑ Echevarría Arsuaga, 2011, p. 64.
↑ ^8,0 ^8,1 Echevarría Arsuaga, 2011, p. 65.

Bibliografía

Bariani, Laura (2003). Almanzor. Nerea, páx. 298. ISBN 9788489569850.
Echevarría Arsuaga, Ana (2011). Almanzor: un califa na solombra. Silex Ediciones, páx. 272. ISBN 9788477374640.

Enllaces esternos

[FOOTNOTEBariani2003{{{c}}}49-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Bariani, 2003, p. 49.

[FOOTNOTEEchevarría_Arsuaga2011{{{c}}}60-2] 2,0 ^2,1 Echevarría Arsuaga, 2011, p. 60.

[FOOTNOTEBariani2003{{{c}}}50-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 Bariani, 2003, p. 50.

[FOOTNOTEEchevarría_Arsuaga2011{{{c}}}61-4] 4,0 ^4,1 Echevarría Arsuaga, 2011, p. 61.

[FOOTNOTEEchevarría_Arsuaga2011{{{c}}}63-5] Echevarría Arsuaga, 2011, p. 63.

[FOOTNOTEBariani2003{{{c}}}51-6] Bariani, 2003, p. 51.

[FOOTNOTEEchevarría_Arsuaga2011{{{c}}}64-7] Echevarría Arsuaga, 2011, p. 64.

[FOOTNOTEEchevarría_Arsuaga2011{{{c}}}65-8] 8,0 ^8,1 Echevarría Arsuaga, 2011, p. 65.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]