República de Xénova

La Serenísima República de Xénova (ligur Repubrica de Zena /re'pybrika 'de 'ze:na/, llatín: Respublica Genuensis) foi un estáu independiente creáu pela ciudá costera de Xénova en 1096, asitiáu en Liguria, na mariña noroccidental d'Italia que se caltuvo como estáu independiente ente los sieglos XI y finales del XVIII.

República de Xénova (de 1005 (Gregorianu) a 14 xunu 1797) República Ligur →
estáu desapaecíu
flag of Republic of Genova (en)
Alministración
Capital	Xénova
Forma de gobiernu	oligarquía
Xeografía
Coordenaes	44°24′27″N 8°56′00″E
Economía
Moneda	Genovino (en) y Genoese lira (en)

Napoleón Bonaparte estableció depués la República Ligur. Finalmente acabó siendo anexonada pol Reinu de Cerdeña, que terminó creando'l Reinu d'Italia.

Xunto a Amalfi, Venecia y Pisa yera una de los cuatro repúbliques marítimes.

Historia

Creación y ascensu

La república foi fundada a principios del sieglu XI, cuando Xénova convertir nun conceyu con gobiernu propiu nel Regnum Italicum. Nesi entós los invasores musulmanes atacaben constantemente les ciudaes costeres nel mar Tirrenu.

Los musulmanes asaltaron Pisa en 1004 y en 1015 intensificaron los sos ataques, con incursiones en Luni, con Muyahid al-Muwaffaq, emir de la taifa de Dénia atacando Cerdeña con una flota de 125 buques. En 1016 les tropes aliaes de Xénova y la República de Pisa defendieron Cerdeña.

En 1066 españó la guerra ente Xénova y Pisa pol control de Cerdeña.

En 1087, les flotes xenoveses y pisanas lideraes por Hugo de Pisa y acompañaes por tropes de Pantaleón de la República amalfitana, el Principáu de Salerno y el Ducáu de Gaeta, atacaron la ciudá de Mahdia nel norte d'África, la capital del califatu fatimí. L'ataque, sofitáu pol papa Víctor III, foi conocíu como la campaña de Mahdia. Los atacantes prindaron la ciudá pero nun pudieron sostenela contra les fuercies árabes. Dempués de la quema de la flota árabe nel puertu, les tropes xenoveses y pisanas retiráronse. Sicasí, la destrucción de la flota árabe dio'l control del Mediterraneu occidental a Xénova, la República de Venecia y Pisa. Esto dexó a Europa Occidental abastecer a les tropes de la Primer Cruzada de 1096-1099 per mar.

En 1092 Xénova y Pisa, en collaboración con Alfonsu VI de Llión y Castiella atacaron la Taifa de Valencia; tamién ensin ésitu sitiaron Tortosa col sofitu de tropes de Sancho Ramírez, rei d'Aragón.

Xénova foi aumentando la so importancia como ciudá comercial y empezó a espandise mientres la Primer Cruzada.

En 1097 Hugo de Châteauneuf, obispu de Grenoble, y Guillermo, obispu d'Orange, fueron a Xénova y predicaron na ilesia de San Siro col fin d'axuntar a les tropes de la Primer Cruzada. Nesi momentu la ciudá tenía una población d'aproximao 10.000 habitantes. Doce galeres, una nave y 1.200 soldaos de Xénova xunir a la cruzada. Les tropes xenoveses, dirixíes por nobles d'Insula y Avvocato, zarparon en xunetu de 1097. La flota xenovesa tresportó y brindó sofitu naval pa los cruzaos, principalmente mientres el asediu de Antioquía en 1098, bloquiando la ciudá, ente que les tropes brindaron sofitu mientres l'asediu. Nel sitiu de Xerusalén en 1099 ballesteros xenoveses lideraos por Guglielmo Embriaco actuaron como unidaes de sofitu en contra de los defensores de la ciudá.

Tres la captura d'Antioquía el 3 de mayu de 1098, Xénova forxó una alianza con Bohemundo de Tarento, quien se convirtió nel gobernante del Principáu de Antioquía. Como resultancia, concedió-yos a los xenoveses una sede, la ilesia de San Giovanni, y 30 cases en Antioquía. El 6 de mayu de 1098 una parte del exércitu xenovés tornó a Xénova coles reliquies de san Xuan Bautista, concedíes a la República como parte del so pagu por apurrir sofitu militar a la Primer Cruzada. Munchos asentamientos nel Oriente Mediu vencer a Xénova, según robláronse trataos comerciales favorables. Xénova dempués forxó una alianza col rei Balduino I de Xerusalén (que reinó dende 1100 hasta 1118). Col fin d'asegurar l'alianza Balduino dio a Xénova un terciu del Señoríu de Arsuf, un terciu de Cesarea y un terciu d'Acre y los ingresos del so puertu. Amás, la República de Xénova recibiría 300 besantes cada añu y un terciu de la conquista de Balduino cada vez que 50 o más soldaos xenoveses xunir a les sos tropes.

El papel de la República de Xénova como una potencia marítima na rexón aseguraba munchos trataos comerciales favorables pa los comerciantes xenoveses. Llegaron a controlar una gran parte del comerciu del Imperiu Bizantín, Trípoli, el Principáu de Antioquía , Armenia y Exiptu. A pesar de que Xénova caltenía los derechos de llibre comerciu n'Exiptu y Siria, perdió dalgunes de les sos posesiones territoriales dempués de les campañes de Saladín nestos países a finales del sieglu XII.

En 1147 Xénova participó nel Sitiu d'Almería, ayudando a Alfonsu VII de Llión y Castiella a reconquistar la ciudá a los musulmanes. Dempués de la conquista la república arrendó la so tercer parte de la ciudá a unu de los sos propios ciudadanos, Otto de Bonvillano, que xuró llealtá a la república y comprometióse a protexela con trescientos homes.

Nel intre de los particulares sieglos XI y XII, Xénova convertir na fuercia naval dominante nel Mediterraneu Occidental, yá que los sos rivales antiguos, Pisa y Amalfi, menguaron n'importancia. Xénova xunto con Venecia tuvo ésitu nel llogru d'una posición central nel comerciu d'esclavos nel Mediterraneu nesi momentu. Esto dexó a la República con un únicu rival importante nel Mediterraneu: Venecia.

Los cruzaos xenoveses traxeron a casa una copa de cristal verde del Llevante que mientres enforma tiempu foi considerada como'l Santu Grial xenovés.

Sieglos XII y XIV

La rivalidá comercial y cultural de les República de Xénova y de Venecia diose al traviés del sieglu XIII.

La República de Venecia desempeñó un papel significativu na Cuarta Cruzada esviando enerxíes "llatines" a la ruina del so antiguu patronu y actual rival de comerciu, Constantinopla. Como resultancia, el sofitu venecianu del acabante crear Imperiu Llatín significaba que s'aplicaben derechos comerciales de Venecia, llogrando ésta'l control de gran parte del comerciu del Mediterraneu oriental. La República de Xénova col fin de recuperar el control del comerciu, aliar con Miguel VIII Paleólogu, emperador de Nicea, que quería restaurar l'Imperiu Bizantín al recuperar Constantinopla. En marzu de 1261 roblóse'l tratáu d'alianza en Ninfeo. El 25 de xunetu de 1261, les tropes Niceas baxu Alejo Strategopoulos recapturaron Constantinopla. Como resultancia, tou tuvo a favor de Xénova, a la que se-y concedió'l llibre comerciu nel Imperiu Bizantín; amás del control del comerciu en manes de comerciantes xenoveses, Xénova recibió puertos y estaciones de camín en munches islles y asentamientos nel mar Exéu. Les islles de Quíos y Lesbos convertir n'estaciones comerciales de Xénova, según la ciudá d'Esmirna (Izmir).

Xénova y Pisa convertir nos únicos estaos con derechos comerciales nel Mar Negru. Nel mesmu sieglu la República conquistó munchos asentamientos en Crimea, onde la colonia xenovesa de Caffa foi establecida. L'alianza col restauráu Imperiu Bizantín aumentó la riqueza y el poder de Xénova y coles mesmes amenorgóse'l comerciu venecianu y Pisano. L'Imperiu Bizantín otorgara la mayoría de los derechos de llibre comerciu a Xénova. En 1282 Pisa trató de faese col control del comerciu y l'alministración de Córcega, dempués de ser llamáu pol sofitu per parte del xuez Sinucello que se remontó contra Pisa. N'agostu de 1282, parte de la flota xenovesa bloquió'l comerciu de Pisa, cerca del ríu Arno.

Mientres 1283 tantu Xénova y Pisa fixeron los preparativos de guerra. Xénova construyó 120 galeres, 60 de les cualos pertenecíen a la República, ente que les otres 60 galeres fueron arrendaes a particulares y más de 15.000 mercenarios fueron contrataos como soldaos. La flota pisana evitó'l combate cola flota xenovesa mientres 1283. El 5 d'agostu de 1284, nel Batalla naval de Meloria la flota xenovesa, que constaba de 93 barcos lideraos por Oberto Doria y Benedetto I Zaccaria, ganó a la flota pisana, que consistía de 72 naves y taba dirixida por Alberto Morosini y Ugolino della Gherardesca. Xénova prindó 30 barcos de Pisa, y fundiéronse siete. 8000 pisanos fueron muertos mientres la batalla, más de la metá de les tropes de Pisa, que yeren unos 14.000. La derrota de Pisa, que nunca se recuperó como un competidor marítimu, traducir nel aumentu del control del comerciu de Xénova en Córcega. La ciudá sarda de Sassari, que taba sol control de Pisa, convertir nuna comuña que foi controlada per Xénova. El control de Cerdeña, sicasí, nun pasó de forma permanente a Xénova: los reis aragoneses de Nápoles apostar y nun lo aseguraron hasta'l sieglu XV.

Comerciantes xenoveses primieron al sur, a la islla de Sicilia, y nel norte d'África musulmán, onde establecieron colonies comerciales, escorriendo'l oru que viaxaba al traviés d'El Sáḥara y l'establecimientu de depósitos en llugares tan alloñaos como Salé y Safi nes mariñes del Océanu Atlánticu. En 1283 la población del Reinu de Sicilia remontar contra'l reináu de los Anjou. La revuelta foi conocida como les Víspores Sicilianos. Como resultancia, la regla aragonesa foi establecida nel reinu. A Xénova, que sofitara los aragoneses, concedióse-y el derechu a comerciar y esportar llibremente nel Reinu de Sicilia. Banqueros xenoveses tamién se beneficiaron de los préstamos a la nueva nobleza de Sicilia. Córcega amestóse formalmente en 1347.

Xénova yera muncho más qu'un depósitu de melecines y especies d'Oriente: un motor esencial de la so economía foi la tejedura de productos testiles de seda, a partir de filos importaos, arriendes de los estilos simétricos de sedes bizantines y sasánidas.

Como resultáu del amenorgamientu económicu n'Europa a finales del sieglu XIV, según la so llarga guerra con Venecia, que remató cola so gana en Chioggia (1380), Xénova entró en cayente. Esta guerra crucial con Venecia diose en llamar la guerra de Chioggia por causa de esta batalla decisiva que dio llugar a la derrota de Xénova a manes de Venecia. Antes de la Guerra de Chioggia, que duró dende 1379 hasta 1381, l'estáu xenovés esfrutara d'un ascendiente naval que yera la fonte del so poder y posición dientro del norte d'Italia. La derrota xenovesa quitó a Xénova d'esta supremacía naval, foi emburriada fora de los mercaos del Mediterraneu oriental y empezó la decadencia de la ciudá estáu. L'ascensu del Imperiu Otomanu tamién cortó los emporios xenoveses y el comerciu amenorgar nel Mar Exéu y el Mar Negru.

La edá d'oru de los banqueros xenoveses

Xénova na Italia de 1600.

Mientres la década de 1450-1460, la República de Xénova convertir nun peón na llucha ente'l Reinu de Francia y el Reinu d'Aragón pol poder y la influyencia n'Italia. Amenaciáu por Alfonsu V d'Aragón, el Dux de Xénova en 1458 apurrió la República a los franceses, convirtiéndose nel ducáu de Xénova sol control d'un gobernador real francés, Juan d'Anjou. Sicasí, col sofitu de Milán, Xénova remontóse y la República foi restaurada en 1461. Los milaneses depués camudaron de bandu, conquistando Xénova en 1464 calteniéndose como un feudu de la corona de Francia. Xénova tuvo n'última instancia, ocupada polos franceses o los milaneses mientres gran parte del periodu. De 1499 a 1528, la República llegó al so puntu más baxu, tando baxu ocupación francesa casi continua. Los españoles, colos sos aliaos intramuros y la "nobleza" atrincherada nes fortaleces de los montes detrás de Xénova, prindaron la ciudá'l 30 de mayu de 1522, sometiéndola a saquéu. Cuando l'almirante Andrea Doria de la poderosa familia Doria aliar col emperador Carlos V del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu pa espulsar a los franceses y restaurar la independencia de Xénova, abrió una perspeutiva anovada: 1528 marcó'l primer préstamu de los bancos xenoveses a Carlos.

A partir d'entós, Xénova sufrió daqué según una renacencia como acomuñáu menor del Imperiu español, colos banqueros xenovesessobremanera, financiando munchos de los esfuercios esteriores de la corona española dende les sos cases de conteo en Sevilla. Fernand Braudel inclusive llamó al periodu 1557-1627 la "edá de los xenoveses", "d'una norma que foi tan discreta y sofisticada que los historiadores mientres enforma tiempu nun se dieron cuenta que" (Braudel 1984 p. 157), anque'l visitante modernu que pasa ve brillantes manieristes y palacios con estilu Barrocu a lo llargo de Xénova Strada Nova (actual Via Garibaldi) o via Balbi nun puede dexar de notar que nun había riqueza conspicua, qu'en realidá nun yera xenovés, pero concentrada nes manes d'un círculu bien xuníu de banqueru financieros, verdaderos "capitalistes de riesgu". El poder comercial de Xénova, sicasí, siguió dependiendo estrechamente nel control de víes marítimes del Mediterraneu y la perda de Chios al Imperiu Otomanu, en 1566, dio un golpe severu.

L'apertura pal consorciu bancariu xenovés foi la bancarrota del estáu de Felipe II en 1557, que refundió les cases bancaries alemanes nel caos y punxo fin al reináu de los Fugger como los financieros españoles. Los banqueros xenoveses, siempres que'l sistema de los Habsburgu yera malo de remanar, llograben un creitu de fluyíu y un ingresu confiable regular. A cambéu, les unviaes menos confiables de la plata d'América fueron treslladaos rápido de Sevilla a Xénova, p'aprovir capital pa nueves empreses. El banqueru xenovés Ambrosio Spinola, marqués de los Balbases , por casu, él mesmu llevantó y dirixó un exércitu que lluchó nes Guerra de los Ochenta Años nos Países Baxos nel sieglu XVII. La decadencia d'España nel sieglu XVII traxo tamién l'anovada cayida de Xénova, y les quiebres frecuentes de la corona españolasobremanera, arruinó munches de les cases comerciales de Xénova. En 1684 la ciudá foi fuertemente bombardiada por una flota francesa como castigu pola so alianza con España.

Decadencia

La plaga mató a casi la metá de los habitantes de Xénova en 1656-57. En mayu de 1625 l'exércitu francés Savoyardo qu'invadió la República foi ganáu polos exércitos españoles y xenoveses combinaos. En mayu de 1684, como castigu pol sofitu xenovés d'España, la ciudá foi sometida a un bombardéu naval francés, con unos 13.000 bales de cañón.

Xénova siguió'l so lentu cayente nel sieglu XVIII. En 1742 la última posesión de los xenoveses nel Mediterraneu, la fortaleza de la isla de Tabarka, foi tomada pol bey de Túnez.

Xénova entró a remolera na Guerra de Socesión Austriaca en 1745. El xenoveses sofitaben a la facción francesa de los Borbón y a España col fin d'evitar que'l so enemigu mortal, el Reinu de Cerdeña, se anexónara la Marca de Finale Ligure lo qu'amenorgaría la república en mediu. Esta decisión dio llugar a una serie de desastres naturales, ganar frente a los austriacos el 6 de setiembre de 1746 y a la ocupación de la ciudá. Hubo una gran insurrección popular n'avientu de 1746, bastiada por un mozu llamáu Giovan Battista Perasso y moteyáu Balilla, que refundió una piedra a un funcionariu austriacu y convirtióse nun héroe nacional pa les xeneraciones posteriores. Los austriacos fueron espulsaos, pero tornaron pa un infructuosu asediu de Xénova en 1747. Siquier Xénova retuvo Finale pol Tratáu de Aquisgrán (1748). Fuen incapaz de caltener la so regla en Córcega, onde la rebalba República Corsa foi proclamada en 1755. En 1768 Xénova foi obligada pola rebelión reinal a vender el so reclamu sobre Córcega a los franceses y asina Córcega foi vencida nel Tratáu de Versalles de 1768.

Una reactivación económica na década de 1780 llevar a cabu.

Satélite francés

En 1797 la República de Xénova foi ocupada pol exércitu revolucionariu francés de Napoleón Bonaparte, quien derrocó a les vieyes élites que gobernaren la ciudá mientres tola so historia, y sustituyir por una república popular conocida como la República de Liguria, sol cuidu estrictu de la Francia napoleónica. Una constitución más conservadora foi promulgada, pero la vida de la República de Liguria foi curtia, en 1805 foi anexonada per Francia, convirtiéndose nos departamentos d'Apennins, Xénova y Montenotte. Tres tomar de la ciudá poles tropes britániques, ente'l 17 y 22 d'abril de 1814, les elites locales afalaes pol axente británicu Lord William Bentinck proclamaron la restauración de l'antigua República, pero decidir nel Congresu de Viena que Xénova se debía vencer al Reinu de Cerdeña. Les tropes britániques suprimieron la república n'avientu de 1814 y depués evacuaron la ciudá, que se anexonó a Cerdeña el 3 de xineru de 1815.

Legáu

Llargamente la República de Xénova dio al mundu innumberables meyores nes ciencies y les lletres, según nel tresporte marín, tales percorríos y mapes de la navegación mediterraneu de la so dómina. La so gran obra de l'arquiteutura y l'arte retratista foi llargamente adoráu según envidiáu poles cortes europees, aportando a unos de los valores más buscaos por reinos y nobles en víes de desenvolvimientu. Tal foi'l casu de la Corona Inglesa, que mientres la ocupación de les tropes britániques dellos palacios fueron escalaos y les families nobles Xenoveses decidieron pagar la so llibertá coles sos obres d'arte y semeyes familiares, munchos de los cualos anguaño son parte de families britániques. El so mayor legáu del arte heráldico, foi'l so escudu d'armes, y tola parafernalia de Xénova que foi mercáu pol Borough de Londres, amosándose anguaño como l'escudu d'armes de la ciudá de Londres y los sos axacentes como Bloomsbury, Knightsbridge y Meddlesex; estos emblemes y rexistros formen parte del Colexu d'Armes Británicu. La influencia del arte reflexar na posterior yera Victoriana, nos colores y testures de los sos cuadros, según na alta-moda y los floríos xardinos.

Bibliografía

• Jan Dhondt. La Alta Edad Media. Historia Universal siglo veintiuno. Vol. 10. Siglo XXI de España Editores S.A. 1971
• Jacques Le Goff. La Baja Edad Media. Historia Universal siglo ventiuno. Vol. 11. Siglo XXI de España Editores S.A. 1971

Enllaces esternos

• Datos: Q174306
• Multimedia: Republic of Genoa