Pulex irritans

Pulex irritans; pulga
Clasificación científica
Reinu:	Animalia
Filu:	Arthropoda
Clas:	Insecta
Orde:	Siphonaptera
Familia:	Pulicidae
Subfamilia:	Pulicinae
Xéneru:	Pulex
Especie:	P. irritans; Linnaeus, 1758
Consultes
	[editar datos en Wikidata]

La pulga^[1] (Pulex irritans) ye una especie d'inseutu sifonápteru de la familia Pulicidae. Son parásitos ectodérmicos de vertebraos homeotermos que s'alimenten de sangre. Tien una distribución cosmopolita y un bien ampliu espectru de güéspedes, incluyíu'l home. De fechu trátase de la especie de pulga que más frecuentemente parasita al ser humanu, anque nun seya esclusiva de la nuesa especie, como podría equívocamente deducise del nome vulgar que se da a Pulex irritans en diversos idiomes.

Ye una de les seis especies del xéneru Pulex; les otres cinco viven puramente n'América.^[2] Supónse que P. irritans aniciar en Suramérica onde'l so güéspede primariu sería los pecaries o los cobayes. Créese que llegaron a Eurasia al traviés del estrechu de Bering en dalgún momentu del posglacial.^[3]

Mide 2-3 mm y ye de color escuru, xeneralmente d'acoloratáu a coritu. Trátase d'inseutos bien estruyíos llateralmente, lo que-yos dexa avanzar con rapidez ente'l pelo de los sos güéspedes. Ye a aguantar grandes presiones ensin sufrir dañu físicu. Aléimntase del sangre de los sos güéspedes que llogra aplicando'l so complexu aparatu bucal compuestu, ente otres pieces, por palposs maxilares, dos palpos llabiales, dos mandíbules y dos maxilares, amás d'un labro-epifarinxe. Con too ello provoca una mordedura doliosa, irritante, que xustifica'l so nome científicu. El cuerpu ye bien estrechu, escamosu y piloso-espinosu. Como'l restu de los sifonápteros les pulgues adultes escarecen d'ales, pero son a saltar a estraordinaries distancies. De fechu son los meyores saltadores ente tolos animales en rellación a la so propia talla; son capaces de saltar a una distancia equivalente a 200 vegaes el so tamañu corporal.

Fases de desenvolvimientu de *Pulex irritans*: Enriba: adultu o imago. Izquierda: güevu. Embaxo esquierda: bárabu. Embaxo derecha: pupa.

La pulga común parasita munches especies de mamíferos y aves, incluyíos animales domésticos. Foi atopada en perros y cánidos xabaces, monos, pósums, gatos y félidos monteses, aguarones negros y aguarones d'alcantariella, royedores monteses, gochos, esperteyos, pollos, ente otres. Puede ser güéspede intermediariu de la tenia Dipylidium caninum. Xeneralmente'l ser humanu contrái la parasitosis de pulga común al traviés de les mascotes o'l ganáu, pero de cutiu tamién de la fauna montesa. Los ambientes húmedu y templáu son favorables pa les pulgues comunes, ente que los fríos y/o secos enzanquen el so desenvolvimientu.

La pulga Pulex irritans ye'l vector habitual de la peste bubónica, causante de diverses pandemies qu'azotaron Europa con especial intensidá nel sieglu XIV. Pa ello tien que parasitar a un aguarón o otru animal portador de la bacteria Yersinia pestis que causa la enfermedá, y darréu a una persona.

Ciclu bióticu

Los Siphonaptera ye un orde d'inseutos holométabolos, ye dicir ciclu bióticu tien cuatro fases: güevu, bárabu, pupa y imago sufriendo metamorfosis completa. Xeneralmente ponen los sos güevos sobre'l güéspede, nun númberu de 25 a 40 diarios, hasta unos 2.000 na vida de la fema, pero éstos nun queden xuntaos sinón que cayen y tres la so eclosión, los bárabos desenvuélvense nel suelu. Les alfombres y tapiceríes, nel interior de les viviendes, son un mediu aparente pal desenvolvimientu de los bárabos. El bárabu ye vermiforme y aliméntase de les fieces de les pulgues adultes lo mesmo que de restos de piel y d'otres materies orgániques. Tres un periodu variable, xeneralmente de 10 a 24 díes, el bárabu pasa al estáu de pupa confinándose dientro d'un brotu. Pueden pasar nesti estadiu un tiempu variable, d'unos 7 díes si hai posibles güéspedes pero en casu contrariu pueden esperar delles selmanes hasta convertise en imago o inseutu adultu.

Referencies

↑ URL de la referencia: http://www.sabencia.net/nomenclator.php.
↑ Michael F. Whiting, Alison S. Whiting, Michael W. Hastriter & Katharina Dittmar (2008). «A molecular phylogeny of fleas (Insecta: Siphonaptera): origins and host associations». Cladistics 24: páxs. 1–31. doi:10.1111/j.1096-0031.2008.00211.x. Archivado del original el 2009-08-06. https://web.archive.org/web/20090806205441/http://darwin.biology.utah.edu/china/PDFs/Fleas12.pdf. Consultáu'l 2015-12-12.
↑ Paul C. Buckland & Jon P. Sadler (1989). «A biogeography of the human flea, Pulex irritans L. (Siphonaptera: Pulicidae)». Journal of Biogeography 16 (2): páxs. 115–120. doi:10.2307/2845085. http://www.jstor.org/pss/2845085.

Enllaces esternos

[25371c05886d508f0bd3b89319c1e188ec3c8883-1] URL de la referencia: http://www.sabencia.net/nomenclator.php.

[2] Michael F. Whiting, Alison S. Whiting, Michael W. Hastriter & Katharina Dittmar (2008). «A molecular phylogeny of fleas (Insecta: Siphonaptera): origins and host associations». Cladistics 24: páxs. 1–31. doi:10.1111/j.1096-0031.2008.00211.x. Archivado del original el 2009-08-06. https://web.archive.org/web/20090806205441/http://darwin.biology.utah.edu/china/PDFs/Fleas12.pdf. Consultáu'l 2015-12-12.

[3] Paul C. Buckland & Jon P. Sadler (1989). «A biogeography of the human flea, Pulex irritans L. (Siphonaptera: Pulicidae)». Journal of Biogeography 16 (2): páxs. 115–120. doi:10.2307/2845085. http://www.jstor.org/pss/2845085.

[1]

[2]

[3]