Mar Bálticu
El mar Bálticu[1] ye un mar interior del norte d'Europa abiertu al mar del Norte y, finalmente, al océanu Atlánticu a traviés de los estrechos de Kattegat y Skagerrak. Los países que lu arrodien son (entamando pola Península Escandinava y siguiendo en sen horariu):
| Mar Bálticu | |
|---|---|
 | |
| Situación | |
| Tipu |
mar mediterráneo (es)  |
| Parte de | Océanu Atlánticu Norte |
| Coordenaes | 58°N 20°E / 58°N 20°E |
  Mar Bálticu Mar Bálticu (Suecia) | |
| Datos | |
| Altitú media | 0 m |
| Superficie | 377 000 km² |
| Noamáu por | este y oeste |
| Conca hidrográfica |
cuenca del mar Báltico (es) |
| Fondura |
459 m (máximu) 57 m (media) |
 | |
La so superficie ye de 432.800 km² ya inclúi dos grandes golfos: el golfu de Finlandia, ente'l sur d'esti país y Estonia, y el golfu de Botnia, ente la costa oriental de Suecia y l'occidental de Finlandia. Xeolóxicamente ye enforma xoven: namái esiste dende'l mileniu VI e.C.. Ye poco fondu (la media ye de 57 m; la fondura máxima ye de 459 m al norte de la islla sueca de Gotland), lo que, xunío a la poca apertura al océanu, fai la renovación de les agües adulces y fai provecer los problemes de contaminación. Les marees son de mui pequeña amplitú.
El Mar Bálticu ye'l mayor depósitu d'ámbare del mundu, y arriendes la so calidá ye de les meyores (de los vente depósitos del mundu qu'hai d'ámbare, dizse que l'ámbare del mar bálticu namái ye superáu polos de Méxicu y la República Dominicana. Del mar bálticu estráense d'ente 500 a 800 millones de tonelaes d'ámbare.
La salinidá del Bálticu ye mui baxa comparao cola d'otros mares y océanos. Esti fechu desplícase pola so alta llatitú (nun hai abonda evaporación), combinao con una gran aportación d'agua dulce por parte de munchos ríos, que xunío a la estrechura col océanu, fai abegoso evacuar y renovar con agua salao. Esta baxa salinidá, tien fuertes consecuencies biolóxiques, con munches especies desemeyaes de les sos homólogues n'otros mares.
Nomes
editarEl mar tien desemeyaes denominaciones según el país y la llingua:
- Mar Bálticu ye la forma avezao nes llingües romániques, les eslaves (polacu, rusu, casubianu), les báltiques y l'inglés.
- Mar del Este ye como lu denomen toles llingües xermániques sacantes l'inglés, arriendes del finlandés (yá que magar que los sos falantes tan allugaos mayoritariamente al este del mar, tuvieron baxo'l dominiu suecu munchos sieglos, y dende la perspeutiva sueca el mar sí que ta al este.)
- Mar del Oeste ye'l nome que-y dan n'estonianu.
Los desemeyaos nomes del mar nes llingües de los países que lu arrodien son:
Referencies
editar- ↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: bálticu, -a, -o
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Mar Bálticu.- Portal del Mar Bálticu Archiváu 2006-04-27 en Wayback Machine - un sitiu del Institutu finlandés d'estudios marinos (FIMR Archiváu 2008-02-14 en Wayback Machine); n'inglés (n'inglés), finlandés, suecu y estonianu
Datos: Q545- Multimedia: Baltic Sea