Konstantin Päts

políticu estonianu

Konstantin Päts (22 de febreru de 1874Tahkuranna (es) Traducir – 18 de xineru de 1956Burashevo (en) Traducir y Tver) foi un políticu estoniu, primer presidente d'Estonia dende 1938 hasta 1940. Ta consideráu unu de los estadistes más influyentes na creación y afitamientu de la República d'Estonia.

Konstantin Päts
1. Presidente d'Estonia

24 abril 1938 - 23 xunetu 1940 - Lennart Meri
President-Regent (en) Traducir

3 setiembre 1937 - 9 mayu 1938
Primer Ministru d'Estonia - Kaarel Eenpalu
Prime Minister in duties of the State Elder (en) Traducir

24 xineru 1934 - 3 setiembre 1937
State Elder (en) Traducir - President-Regent (en) Traducir
State Elder (en) Traducir

21 ochobre 1933 - 24 xineru 1934
Jaan Tõnisson - Primer Ministru d'Estonia
State Elder (en) Traducir

1r payares 1932 - 18 mayu 1933
Kaarel Eenpalu - Jaan Tõnisson
State Elder (en) Traducir

12 febreru 1931 - 19 febreru 1932
Otto Strandman - Jaan Teemant
State Elder (en) Traducir

2 agostu 1923 - 26 marzu 1924
Juhan Kukk - Friedrich Akel
President of the Riigikogu (en) Traducir

20 payares 1922 - 7 xunu 1923
2. State Elder (en) Traducir

25 xineru 1921 - 21 payares 1922
Ants Piip - Juhan Kukk
Primer Ministru d'Estonia

12 payares 1918 - 9 mayu 1919
1. ministro de Interior (es) Traducir

24 febreru 1918 - 27 payares 1918 - August Peet
Vida
Nacimientu Tahkuranna (es) Traducir22 de febreru de 1874[1]
Nacionalidá Bandera de Rusia Imperiu Rusu
Bandera d'Estonia Estonia
Muerte Burashevo (en) Traducir y Tver[2]18 de xineru de 1956[3] (81 años)
Sepultura Metsakalmistu
Familia
Fíos/es Viktor Päts
Estudios
Estudios Universidad Imperial de Dorpat (es) Traducir
Llingües falaes estonianu[4]
Oficiu políticu, periodista, abogáuxurista
Llugares de trabayu Tallín, Ufá y Rusia
Premios
Miembru de Estonian Academy of Sciences (en) Traducir
Creencies
Relixón Ilesia Ortodoxa
Partíu políticu Farmers' Assemblies (en) Traducir
Cambiar los datos en Wikidata

Llicenciáu en Derechu pola Universidá de Tartu y con formación periodística, entró en política de la mano de Jaan Poska y nos sos primeros años lluchó por una mayor autonomía d'Estonia dientro del Imperiu Rusu. Dempués del fracasu de la revolución de 1905 foi condergáu, pero pudo escapar del país y tuvo cuatro años exiliáu. En 1918 foi unu de los trés miembros del Comité de Salvación que proclamó la independencia d'Estonia, y de momentu asumió la presidencia del gobierno provisional. Mientres la guerra d'independencia de 1919 compaxinó'l lideralgu de la república col ministeriu de Defensa, polo que tamién ta consideráu unu de los fundadores del exércitu d'Estonia.

Yá nuna Estonia independiente, Päts foi líder de l'Asamblea de Llabradores, un partíu políticu agrarista-conservador. Na so primer etapa multipartidista foi líder de gobiernu en cinco causes non consecutives dende 1921 hasta 1934, siempres so gobiernos de coalición inestables. Dempués d'aprobar una reforma constitucional en 1934 pa crear un sistema presidencialista, diose un autogolpe d'Estáu con sofitu del exércitu pa neutralizar al populista movimientu Vaps. D'esta miente empezó una segunda etapa autoritaria, conocida como «yera del silenciu», na qu'ostentó la xefatura del estáu práuticamente ensin oposición mientres seis años: d'entamu como primer ministru y dende 1938 como presidente d'Estonia.

Anque na Segunda Guerra Mundial trató de caltener a Estonia nel bloque neutral, viose obligáu a aceptar el tratáu d'asistencia mutua que facilitó la ocupación d'Estonia per parte de la Xunión Soviética en 1940. Päts foi arrestáu y deportáu a Rusia, onde finaría nun hospital psiquiátricu.

Biografía

editar
 
Familia de Konstantin Päts.

Konstantin nació'l 23 de febreru de 1874 en Tahkuranna, al oeste de la gobernación de Livonia (actual Estonia),[10] siendo'l segundu de de cinco hermanos nuna familia de llabradores de relixón ortodoxa. En completando la educación básica y secundaria en Pärnu, llicencióse en Derechu pola Universidá de Tartu.[11]

Konstantin tuvo casáu mientres nueve años con Wilhelma Ida Emilie, finada en 1910 por una enfermedá pulmonar mientres él taba na cárcel. El matrimoniu tuvo dos fíos: Leo (1902-1988) y Viktor (1906-1952).

Amás d'arreyase en política, Päts yera presidente de l'aseguradora Eesti Lloyd y foi unu de los fundadores del club deportivu «Kalev» de Tallin.[12]

Pola so contribución na guerra d'independencia, l'estáu concedió-y una granxa en Kloostrimetsa, pela rodiada de la capital; l'edificiu principal ta anguaño dientro del Xardín Botánicu de Tallin y pertenez a los descendientes del mandatariu.[13]

Dempués de que Konstantin Päts perdiera la presidencia d'Estonia en 1940, el so fíu Leo pudo exiliase en Suecia ente que Viktor finó na prisión de Butyrka. Los dos fíos de Viktor fueron unviaos a un orfanatu y namái sobrevivió'l menor, Matti Päts, que tamién se dedicó a la política: foi direutor de la Oficina de Patentes, conceyal en Tallin y parllamentariu pola conservadora Unión Pro Patria.[14]

Trayeutoria política

editar
 
Konstantin Päts na Primer Guerra Mundial.

Mientres estudiaba na Universidá de Tartu, empezó a arreyase en política como editor del periódicu Teataja (n'estoniu, «La Gaceta»), dirixíu a los llabradores d'orixe estoniu.[15] Los sos entamos tuvieron amestaos al abogáu Jaan Poska, con quien trabayó y darréu collaboró en 1904 pa formar una coalición municipal en Tallin. Esi mesmu añu foi escoyíu conceyal y en 1905 xubió a teniente d'alcalde.

Mientres la revolución rusa de 1905 participó ensin ésitu nun movimientu pola autonomía de les gobernaciones báltiques. Les autoridaes del Imperiu Rusu cerraron el diariu Teataja y vetáron-y, razón pola que fuxó a Suiza y darréu establecióse en Ḥélsinki.[16] Munchos de los sos siguientes trabayos publicar n'Estonia baxu seudónimu y anonimatu pa refugar la censura. En 1909 tornaría a Rusia por razones familiares, y dempués d'un xuiciu tuvo encarceláu nueve meses por delitos menores na prisión Kresty de San Petersburgu, de la que saldría en 1911.

En febreru de 1916 volvió trabayar con Jaan Poska cuando ésti yera alcalde de Tallin, pero tuvo que dexalo al entamu de la Primer Guerra Mundial pa enrolarse nel Comité Supremu de Soldaos Estonios nel exércitu imperial.

Dempués de la Revolución de Febreru amosóse partidariu d'una única gobernación autónoma pa Estonia. L'Asamblea Provincial (Maapäev) duró unos pocos meses hasta la Revolución d'Ochobre, magar lo cual Päts llogró un escañu como miembru de la Lliga Rural, una formación agrariu-conservadora. Una vegada l'Asamblea quedó abolida, los nacionalistes estonios fundaron en 1918 un Comité de Salvación que taba compuestu por trés representantes multipartidistas: Konstantin Päts (agrarianismo), Jüri Vilms (llaborista) y Konstantin Konik (socialista).[17]

El Comité proclamó'l 24 de febreru de 1918 la independencia d'Estonia en Tallin, nun contestu de cayida del zarismu y debilidá bolxevique.[17] Päts foi nomáu presidente del Conseyu de Ministros y ministru del Interior del gobierno provisional de la República. Sicasí, un día dempués l'exércitu alemán avanzó hasta Tallin y él foi unviáu a un campu de concentración polacu mientres seis meses.[18][19]

Una vegada lliberáu a la fin de la guerra, volvería al frente del gobierno provisional en payares de 1918. Convencíu del pocu tiempu que tenía p'asegurar la estabilidá del nuevu estáu, diseñó una complexa estructura d'autogobiernu con distintos grupos profesionales y minoríes étniques, ente elles la cooperación política colos alemanes del Bálticu. Amás atribúyese-y la creación de la Lliga de Defensa Estonia, embrión del actual exércitu.[20] Mientres la guerra d'Independencia compaxinó la presidencia col ministeriu de la Guerra, y pal 24 de febreru de 1919 tol territoriu estoniu quedara so control del gobiernu.

Etapa democrática

editar
 
esquierda

Konstantin Päts foi Xefe d'Estáu xefe del Estáu en cinco etapes non consecutives ente 1920 y 1934, nun contestu d'inestabilidá política: l'acabante independizar Estonia llegó a tener 18 conseyos de ministros distintos en namái 14 años.[21][22]

Acordies cola so cercanía al movimientu agrariu, en setiembre de 1919 fundó la conservadora Asamblea de Llabradores (Põllumeeste Kogud), que llogró 21 escaños de 100 nes eleiciones parllamentaries de 1920.[23] Dende'l 25 de xineru de 1921 hasta'l 21 de payares de 1922 exerció'l so primer mandatu como Xefe d'Estáu xefe del Estáu nun gobiernu de coalición de centroderecha. El nuevu gobiernu tuvo que consolidar les estructures d'estáu, encarar una reforma agraria, intentar amenorgar los privilexos de la nobleza báltica, y ameyorar les rellaciones comerciales con Finlandia y la Xunión Soviética. Sicasí, el so mandatu viose chiscáu por acusaciones de corrupción nel Bancu d'Estonia y acabaría siendo reemplazáu por una coalición del Partíu Llaborista.[21]

Retomaría'l poder tres les eleiciones llexislatives de 1923, nes que l'Asamblea de Llabradores ameyoró la so representación. Esta vegada la so dirigencia duró dende'l 2 d'agostu de 1923 hasta'l 26 de marzu de 1924, cuando perdió l'enfotu del parllamentu poles sos polítiques económiques y pola hiperinflación. Mientres siete años permaneció al frente del partíu agrariu.[24]

En plena Gran Depresión, ostentaría un tercer mandatu dende'l 12 de febreru de 1931 hasta'l 19 de febreru de 1932, esta vegada con un gobiernu d'unidá nacional.

La creciente inestabilidá llevólu a crear un nuevu partíu escoba pa les eleiciones de 1932, la Unión de Llabradores (AVK), que llogró 42 escaños y el 40% de los votos. Sicasí esa propuesta tampoco funcionó: el cuartu gobiernu de Päts duró namái dende'l 25 de payares de 1932 hasta'l 18 de mayu de 1933 por desavenencies ente les corrientes que la conformaben. El mandatariu negar a devaluar un 35% la corona estonia como midida de reactivación económica, daqué que si fixo'l so socesor Jaan Tõnisson magar la oposición popular.[25][26] Tan solu cinco meses dempués, Päts recuperó la xefatura a partir del 21 d'ochobre de 1933.

Los últimos años de democracia multipartidista n'Estonia tuvieron marcaos pol ascensu del movimientu Vaps, una organización paramilitar d'estrema derecha, que convenció al dirixente pa impulsar un referéndum de reforma constitucional. Más del 72% de los eleutores respondió por el cambéu escontra un réxime presidencialista, polo que Päts asumió esi rol en funciones hasta la convocatoria d'eleiciones.[27]

Etapa autoritaria

editar
 
Discursu de Konstantin Päts mientres el ventenu aniversariu de la declaración d'independencia d'Estonia (1938).

El 12 de marzu de 1934, Konstantin Päts dio un autogolpe d'Estáu que supunxo la declaración del estáu d'emerxencia y la illegalización del multipartidismu. La midida cuntó col sofitu del exércitu estoniu, encabezáu pol xeneral Johan Laidoner, y parte del parllamentu.[27] La midida taba xustificada na necesidá d'evitar que'l movimientu Vaps trunfara nes futures eleiciones presidenciales; más de 400 miembros de la organización nacionalista fueron arrestaos, ente ellos el candidatu militar Andres Larka.[28]

L'afitamientu nel poder de Päts dio orixe a una etapa autoritaria conocida como «yera del silenciu» (Vaikiv ajastu), que duró dende 1934 hasta 1940.[29][30][31] Les principales carauterístiques son la fundación d'un partíu únicu, la Lliga Patriótica (Isamaaliit); la creación d'un departamento de propaganda, la suspensión de determinaos derechos civiles y políticos, y l'establecimientu d'un sistema corporativista basáu nel fascismu italianu. Nesos años desenvolvió tamién elementos de cultu a la personalidá; en 1937, cuando pasó a ser presidente-rexente, llamó al cargu «Padre de la Patria proteutor de la Patria» (Riigihoidja).[29][30]

Päts tuvo gobernando mientres cuatro años a base de decreto lleis pa refugar el parllamentu.[29][30] Dalgunes de les midíes aprobaes nesa etapa son el treslláu del Tribunal Supremu de Tartu a Tallin con poderes llindaos; el tresformamientu del Institutu Téunicu de Tallin n'universidá; l'impulsu del idioma estoniu con programes educativos, ya inclusive l'adaptación de nomes estranxeros. A nivel internacional impulsó les rellaciones diplomátiques con Polonia y Finlandia, y declaró a Estonia «país neutral» a finales de 1938.

Magar la oposición foi bien crítica con toes estes midíes, Päts pudo aprobales con un índiz de popularidá alto gracies a la crecedera de la economía estonia.

Sol so mandatu, el palaciu Kadriorg foi remocicáu por completu pa convertise en residencia presidencial. El palaciu de Oru, d'estilu renacentista, tamién foi afechu como residencia de branu.

Presidencia d'Estonia

editar

Konstantin Päts foi presidente d'Estonia dende el 24 d'abril de 1938 hasta'l 23 de xunetu de 1940. Nel so mandatu cuntó con dos primeros ministros: Kaarel Eenpalu (1938-1939) y Jüri Uluots (1939-1940).

Ante les crítiques de la oposición parllamentaria, Päts impulsó una nueva constitución en 1936 al traviés de referéndum y asamblea constituyente.[32][33] Ente otres midíes creábase una nueva xefatura con poder executivu, el presidente d'Estonia, que sería escoyida por un sistema bicameral de Cámara de Diputaos y Asamblea de Representantes Municipales. Cola única participación nos comicios de la Lliga Patriótica y de candidatos independientes, Päts foi nomáu presidente d'Estonia en 1938.[33]

Un mes dempués d'asumir el cargu, el gobiernu estoniu amnistió a tolos presos políticos del país, ente ellos a los dirixentes comunistes y a los del movimientu Vaps.[31]

Tolos planes de Päts por consolidar el nuevu sistema viniéronse embaxo col españíu de la Segunda Guerra Mundial. Tres l'incidente del submarín polacu Orzel, n'ochobre de 1939 el presidente viose obligáu a roblar el tratáu estoniu-soviéticu d'asistencia mutua que dexaba al Exércitu Coloráu establecer bases militares en suelu estoniu. La idea del presidente yera aguantar ensin inxerencies hasta l'españíu d'una guerra ente la URSS y Alemaña, polo que siempres xustificó que «Estonia nun sería sovietizada».[34] Sicasí, y dempués d'un ultimátum, Estonia tuvo qu'aceptar la invasión soviética'l 17 de xunu de 1940. Jüri Uluots foi reemplazáu por un dirixente comunista, Johannes Vares.[35]

Deportación

editar
 
Ficha policial de Konstantin Päts.

El mesmu día en que foi proclamada la República Socialista Soviética d'Estonia, Päts unvió a unu de los sos fíos a la delegación d'Estaos Xuníos en Tallin pa solicitar asilu políticu. El mandatariu llegaría a presentar el so arrenunciu al frente del gobiernu, daqué qu'asocedió según distintes versiones ente'l 21 de xunetu y el 23 de xunetu, y mientres una selmana permaneció baxu arrestu domiciliariu na granxa en Kloostrimetsa.[36]

Los visaos nunca llegaron a tiempu; el 30 de xunetu de 1940, el NKVD deportó a tola familia a Ufá, Baskiria, sacante'l so fíu mayor que pudo exiliase en Finlandia. Un añu más tarde Konstantin foi acusáu de collaboracionista, recluyóse-y na prisión de Butyrka y terminó nun campu de concentración.[37]

Dempués de la Segunda Guerra Mundial, el exdirigente foi condergáu por «actividaes contrarrevolucionarias». Nos sos últimos años de vida permanecería ingresáu nel psiquiátricu de Kalinin (anguaño Tver, Rusia) onde finó'l 18 de xineru de 1956 a los 81 años por fallu multiorgánico.[35]

Los restos mortales de Päts, orixinalmente soterraos nun ataúd a 15 km de Tver, nun fueron repatriaos a Estonia hasta 1990. La so tumba puede ser visitada nel campusantu Metsakalmistu de Tallin.

Legáu

editar
 
Monolitu dedicáu a Konstantin Päts en Tahkuranna.

Päts ye unu de los personaxes más importantes de la historia d'Estonia del sieglu XX pol so papel na declaración d'independencia de 1918, pol lideralgu del exércitu na guerra d'independencia de 1919, y pol so protagonismu políticu mientres les siguientes dos décades. El desenvolvimientu d'Estonia como estáu independiente, ya inclusive l'orixe de la ocupación soviética en 1940, nun s'entenderíen ensin la so participación.[22]

Dientro de la so aición política, critícase especialmente'l mandatu autoritariu qu'exerció ente 1934 y 1940. Respectu a la meyora del movimientu Vaps, aprovechó la reforma presidencialista pa consolidar el so poder y illegalizar a la organización paramilitar, magar qu'otros partíos políticos defendieren faelo antes. Yá ensin oposición y col parllamentu apostráu a cámara consultiva, pudo gobernar al traviés de decreto lleis, consolidar un partíu únicu y llegar a proclamase «Padre de la Patria proteutor de la Patria». Na so dómina tuvo bona aceptación a nivel nacional pola crecedera económicu qu'Estonia esperimentó nos años 1930.[22] La so política esterior foi muncho más cuestionada, especialmente pola aprobación del tratáu estoniu-soviéticu d'asistencia mutua.[35]

Tres la restauración de la independencia, les nueves autoridaes recuperaron la memoria del dirixente como «primer presidente d'Estonia». El monolitu de Tahkuranna, alzáu nel so honor en 1939 y destruyíu polos soviéticos al añu siguiente, foi restauráu en 1989. Un añu más tarde autorizóse'l treslláu de los sos restos mortales al campusantu Metsakalmistu de Tallin, y en 1991 inauguróse'l muséu de Konstantin Päts na so antigua granxa, güei asitiada dientro del Xardín Botánicu de Tallin.

Ver tamién

editar

Referencies

editar
  1. URL de la referencia: https://arvamus.postimees.ee/7966426/fred-puss-tahistame-konstantin-patsi-sunnipaeva-ilmselt-valel-paeval.
  2. Afirmao en: catálogu de la Biblioteca Nacional Checa. Identificador NKCR AUT: mub20221146586. Data de consulta: 29 xineru 2023.
  3. Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 27 abril 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
  4. Biblioteca Nacional de Francia. «autoridaes BNF» (francés). Consultáu'l 10 ochobre 2015.
  5. Afirmao en: Suomen Valkoisen Ruusun ja Suomen Leijonan ritarikunnat. Páxina: 106. Editorial: Edita. Llingua de la obra o nome: finlandés. Data d'espublización: 2017. Autor: Antti Matikkala.
  6. Afirmao en: Suomen Valkoisen Ruusun ja Suomen Leijonan ritarikunnat. Páxina: 514. Editorial: Edita. Llingua de la obra o nome: finlandés. Data d'espublización: 2017. Autor: Antti Matikkala.
  7. «Sveriges statskalender / 1940. Bihang» páxs. 160. Consultáu'l 28 mayu 2023.
  8. Afirmao en: Suomen Valkoisen Ruusun ja Suomen Leijonan ritarikunnat. Páxina: 497. Editorial: Edita. Llingua de la obra o nome: finlandés. Data d'espublización: 2017. Autor: Antti Matikkala.
  9. Direición web d'archivu: https://web.archive.org/web/20170921000717/http://www.narva.ee/ee/linnakodanikule/tanane_narva/uhiskond/page:510.
  10. (n'inglés) Monument and memorial park devoted to Konstantin Päts, the first president of Estonia. Visitestonia.com. https://www.visitestonia.com/en/monument-and-memorial-park-devoted-to-konstantin-pats-the-first-president-of-estonia. Consultáu'l 1 de payares de 2017. 
  11. «Konstantin Päts, 1938» (estoniu). Consultáu'l 1 de payares de 2017.
  12. (n'estoniu) Matti Päts Tallinna linnapeaks. Eesti Päevaleht. 23 de marzu de 2001. http://epl.delfi.ee/news/arvamus/matti-pats-tallinna-linnapeaks?id=50800715. Consultáu'l 1 de payares de 2017. 
  13. (n'estoniu) President Päts tundis oma Kloostrimetsa talus iga puud. Postimees Tallinn. 4 de xunetu de 2008. https://tallinncity.postimees.ee/18689/president-pats-tundis-oma-kloostrimetsa-talus-iga-puud. Consultáu'l 1 de payares de 2017. 
  14. (n'estoniu) Isamaaliit on Pätsi presidendiplaanist häiritud. Postimees. 9 de xineru de 2001. https://www.postimees.ee/1844573/isamaaliit-on-patsi-presidendiplaanist-hairitud. Consultáu'l 1 de payares de 2017. 
  15. Raun, Toivo O. (2002). Estonia and the Estonians. Hoover Institution Press, páx. 82. ISBN 978-0817928520.
  16. XX sajandi kroonika, I osa. Eesti Entsüklopeediakirjastus. Tallinn, 2002. P. 95.
  17. 17,0 17,1 (n'estoniu) 23. ja 24. veebruar 1918: kuidas iseseisvust kuulutati. Postimees. 23 de febreru de 2008. https://www.postimees.ee/1762169/23-ja-24-veebruar-1918-kuidas-iseseisvust-kuulutati. Consultáu'l 1 de payares de 2017. 
  18. XX sajandi kroonika, I osa. Eesti Entsüklopeediakirjastus. Tallinn, 2002. P. 168.
  19. (n'estoniu) Konstantin Pätsi vanglaelu. Eesti Päevaleht. 1 de setiembre de 1999. http://epl.delfi.ee/news/melu/konstantin-patsi-vanglaelu?id=50776814. Consultáu'l 2 de payares de 2017. 
  20. (n'estoniu) Eesti Vabariigi loojad ja Vabadussõja võitjad. Postimees. 18 de xineru de 1996. https://www.postimees.ee/2467975/eesti-vabariigi-loojad-ja-vabadussoja-voitjad-oma-sojavae-ulesehitamine-peastaap-operatiivstaap-sojaminister-poisikluttidest-ja-attidest-ehk-tanapaev-vabadussoja-taustal-ohvitserid-ilma-soduriteta-pole-sojavagi-vabadussojaaegne-valitsus-eestlaste. Consultáu'l 2 de payares de 2017. 
  21. 21,0 21,1 «Konstantin Päts Eesti peaministrina» (estoniu). Archiváu dende l'orixinal, el 2017-11-07. Consultáu'l 2 de payares de 2017.
  22. 22,0 22,1 22,2 Karjahärm, Toomas (2002). Konstantin Pätsi tegevusest : artiklite kogumik. ISBN 9985-78-341-7.
  23. Nohlen, D. & Stöver, P. (2010). "Elections in Europe: A data handbook", ISBN 978-3-8329-5609-7. P. 579.
  24. XX sajandi kroonika, I osa. Eesti Entsüklopeediakirjastus. Tallinn, 2002. P. 354.
  25. Bank of Estonia. «Some facts from the history of Eesti Pank and Estonian finance». Consultáu'l 13 de mayu de 2010.
  26. Pruuli, Jaanus. "Eesti krooni devalveerimise vaevaline teekond, Kui kukkus maailma majandustala, inglise naelsterling". Postimees, 26 June 1997.
  27. 27,0 27,1 «The League of Veterans’ of the Estonian War of Independence» (inglés). Estonica.com. Consultáu'l 30 de setiembre de 2014.
  28. Error de cita: La etiqueta <ref> nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaes estonica2
  29. 29,0 29,1 29,2 XX sajandi kroonika, I osa. Eesti Entsüklopeediakirjastus. Tallinn, 2002. P. 390.
  30. 30,0 30,1 30,2 XX sajandi kroonika, I osa. Eesti Entsüklopeediakirjastus. Tallinn, 2002. P. 406.
  31. 31,0 31,1 "Uue põhiseaduse vastuvõtmine". Histrodamus.ee, retrieved 14 December 2015.
  32. Payne, Stanley George (1995). A History of Fascism, 1914–1945. ISBN 1-85728-595-6
  33. 33,0 33,1 XX sajandi kroonika, I osa. Eesti Entsüklopeediakirjastus. Tallinn, 2002. P. 423.
  34. XX sajandi kroonika, II osa. Eesti Entsüklopeediakirjastus. Tallinn, 2004. P. 16.
  35. 35,0 35,1 35,2 «Konstantin Päts» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2017-11-07. Consultáu'l 3 de payares de 2017.
  36. XX sajandi kroonika, II osa. Eesti Entsüklopeediakirjastus. Tallinn, 2004. P. 15.
  37. "Moskva salatoimikud: President Konstantin Päts ja tema pere". Eesti Ekspress, 9 October 2011.

Enllaces esternos

editar