Terrorismu

El terrorismu ye l'usu sistemáticu del terror para coaccionar a sociedáes o gobiernos, utilizáu por una amplia gama de pseudoorganizaciones polítiques na promoción de los sos oxetivos, tantu por partíos políticos nacionalistes y non nacionalistes, de derecha como d'esquierda, según tamién por corporaciones, grupos relixosos, racistes, colonialistes, independentistes, revolucionarios, conservadores y gobiernos nel poder.

El terrorismu, como táctica, ye una forma de violencia que s'estrema del terrorismu d'Estáu pol fechu de que nesti últimu casu los sos autores pertenecen a entidaes gubernamentales. Estrémase tamién de los actos de guerra y de los crímenes de guerra en que se produz n'ausencia de guerra. La presencia d'actores non estatales en conflictos armaos creó discutiniu con al respective de l'aplicación de les lleis de guerra.

La pallabra «terrorismu» tien fuertes connotaciones polítiques y tien elevada carga emocional y esto enzanca consensuar una definición precisa.

Ye común l'usu de la pallabra per parte de gobiernos p'acusar a los sos opositores. Tamién ye común que les organizaciones ya individuos que lu practiquen refuguen el términu por inxustu o imprecisu. Tanto los unos como los otros suelen entemecer el conceutu cola llexitimidá o ilegitimidad de los motivos propios o del so antagonista. A nivel académicu, optar por atender puramente a la naturaleza de los incidentes ensin especular sobre los motivos nin xulgar a los autores.

Dellos medios de comunicación como la británica BBC, que deseyen enfatizar la so imparcialidá, suxuren nos sos guíes d'estilu evitar el términu terrorista y terrorismu.

Definiciones

El Diccionariu de la Real Academia Española, na meyora de la so ventiava tercer edición modifica l'anterior incluyendo una tercer acepción, define'l términu «terrorismu» como:

Terrorismu
1. m. Dominación pol terror.
2. m. Socesión d'actos de violencia executaos pa infundir terror.
3. m. Actuación criminal de bandes entamaes, que, reiteradamente y polo común de manera indiscriminada, pretende crear alarma social con fines políticos.

El DRAE tamién recueye dos acepciones pa la pallabra «terrorista», a saber:

Terrorista
1. adj. Que practica actos de terrorismu. Apl. a pers., o. t. c. s.
2. adj. Perteneciente o relativu al terrorismu.

El Códigu Penal Arxentín establecía una definición implícita de terrorismu nel so artículu 213 ter (amestáu en 2007 por llei 26.268 y derogáu en 2011 por llei 26.734):

«...tomara parte d'una asociación ilícita que'l so propósitu sía, por aciu la comisión de delitos, apavorar a la población o obligar a un gobiernu o una organización internacional, a realizar un actu o abstenese de faelo, siempres qu'ella axunta les siguientes carauterístiques:
a) Tener un plan d'aición destináu al espardimientu del odiu étnicu, relixosu o políticu;
b) Tar entamáu en redes operatives internacionales;
c) Disponer d'armes de guerra, esplosivos, axentes químicos o bacteriolóxicos, o cualesquier otru mediu aparente pa poner en peligru la vida o la integridá d'un númberu indetermináu de persones.»

El Códigu Penal Español de 1995 nel artículu 571, onde tipifica el delitu de terrorismu, define terrorista como:

«Los que perteneciendo, actuando al serviciu o collaborando con bandes armaes, organizaciones o grupos que la so finalidá seya la de subvertir l'orde constitucional o alteriar gravemente la paz pública, cometan los delitos d'estragos o de quemes tipificados nos Artículos 346 y 351, respeutivamente, van ser castigaos cola pena de prisión de quince a venti años, ensin perxuiciu de la pena que-yos correspuenda si produxérase mancadura pa la vida, integridá física o salú de les persones.»

Los EE. XX. dende 1983, con propósitos estadísticos y analíticos, utilizaron les siguientes definiciones referentes al terrorismu que se recueyen nel Títulu 22 del Códigu de los Estaos Xuníos, seición 2656f(d)

«Terrorismu: Violencia antemanada y con motivos políticos perpetada contra oxetivos civiles por grupos subnacionales o axentes clandestinos, xeneralmente col enfotu de influyir a un públicu determináu.»

Coles mesmes, según Pedro Carrasco Jiménez, aplicando una perspeutiva sistémica y, col enfotu de algamar una definición del terrorismu que seya xeneral, global, precisa y senciella, propón definir el terrorismu como:

«l'aición violenta executada por persones al serviciu d'una organización, col enfotu de infundir mieu a un sector de la sociedá, y utilizar esti mieu pa tratar d'algamar un fin políticu.»

Pela so parte, Fernando Reinares definió'l conceutu específicu de terrorismu internacional, como'l que:

«de primeres, ... prauticar cola apostada intención d'afectar la estructura y distribución del poder en rexones enteres del planeta o inclusive a escala mesma de la sociedá mundial. En segundu términu, aquel que los sos actores individuales y colectivos estendieren les sos actividaes por un significativu númberu de países o árees geopolíticas, d'acordies col algame de los propósitos declaraos»

Definición del términu realizada por elementos de les dictadures militares de Llatinoamérica

Chile nel so Constitución, caltién un artículu onde establez sanciones particulares contra'l terrorismu dictada mientres el gobiernu de facto (dictadura militar) d'Augusto Pinochet. Señala l'artículu 9º:

«Art. 9. El terrorismu, en cualesquier de les sos formes, ye por esencia contrariu a los derechos humanos. Una llei de quórum calificáu va determinar les conductes terroristes y la so penalidá. Los responsables d'estos delitos van quedar inhabilitaos pol plazu de quince años pa exercer funciones o cargos públicos, seyan o non d'eleición popular, o de rector o direutor d'establecimientu d'educación, o pa exercer nellos funciones d'enseñanza; pa esplotar un mediu de comunicación social o ser direutor o alministrador del mesmu, o pa desempeñar nél funciones rellacionaes cola emisión o espardimientu d'opiniones o informaciones; nin van poder ser dirixentes d'organizaciones polítiques o rellacionaes cola educación o de calter vecinal, profesional, empresarial, sindical, estudiantil o gremial polo xeneral, mientres dichu plazu. Lo anterior entender ensin perxuiciu d'otres inhabilidades o de les que por mayor tiempu estableza la llei. Los delitos a que se refier l'incisu anterior van ser consideraos siempres comunes y non políticos pa tolos efeutos llegales y nun va proceder respectu d'ellos l'indultu particular, salvu pa conmutar la pena de muerte pola de presidiu perpetuu.»

Na Arxentina, el daquella dictador Xeneral Jorge Rafael Videla definía en 1978 los algames del términu terrorismu al declarar al Times de Londres lo siguiente:

Un terrorista nun ye solamente daquién con una arma de fueu o una bomba, sinón tamién daquién qu'espubliza idees contraries a la civilización occidental y cristiana.

Evolución del términu

11 de setiembre de 2001: Un bomberu de Nueva York repara lo que queda de la Torre Sur.

P'aportar a una mayor comprensión de la naturaleza del terrorismu, ye conveniente un analís más detalláu, de la evolución nel usu del términu. La pallabra «terror» provién del idioma llatín «terror» o «terroris», sinónimu de «Deimos». Na Antigua Grecia, Ares, Dios de la Guerra, tenía dos fíos: Phobos y Deimos (Mieu y Terror).

Maquiavelo encamentaba nel so clásicu llibru El Príncipe (1532) que «ye más seguru ser tarrecíu qu'amáu». Estos encamientos políticos de Maquiavelo rellacionar col conceutu modernu de «terrorismu d'Estáu», aplicáu a les autoridaes públiques cuando busquen apavorar a la población. La frase «l'árbol de la llibertá tien de ser regáu col sangre de los patriotes y de los tiranos», atribuyida a Thomas Jefferson, tómase como una apoloxía del tiranicidio y ye unu de los tópicos de la Independencia d'Estaos Xuníos (1776).

El terrorismu, como actu realizáu polos ciudadanos o los súbditos, atopa los sos antecedentes nes doctrines del tiranicidio y el derechu a la resistencia, d'antiguos oríxenes (ej. sic semper tyrannis), pero que se consolidaron como tales na Edá Moderna, como respuesta de los particulares a los abusos de poder del Estáu.

El derechu al tiranicidio, esto ye, el que se-y reconoz a cualquier persona pa matar a un gobernante tiranu, provién de l'Antigua Grecia, anque'l so desenvolvimientu como teoría empieza na escolástica medieval europea con apurrir de Tomás d'Aquino (1225-1274) nun contestu determinao pero solo nesos casos qu'asocedíen na edá media, y en determinaos casos na Edá Moderna coles reflexones de Juan de Mariana (1536-1623) afirmando que'l rei tamién tien de cumplir llei moral y del estáu y nun ser un tiranu. El «'derechu al tiranicidio» ye consideráu tamién unu de los precedentes intelectuales de les revoluciones burgueses, al xustificar moralmente la desobediencia contra un poder opresivo y promover inclusive l'asesinatu del rei.

El derechu a la resistencia derechu a la resistencia o derechu de rebelión, íntimamente rellacionáu cola xustificación del tiranicidio, atopa tamién les sos primeres formulaciones teóriques na escolástica europea, retomando les reflexones de San Isidoro de Sevilla (560-636) y Santu Tomás d'Aquino.

La pallabra «terrorismu» (según «terrorista» y «apavorar») apaeció per primer vegada en Francia mientres la Revolución francesa ente (1789-1799), cuando'l gobiernu xacobín encabezáu por Robespierre executaba o encarcelaba a los opositores, ensin respetar les garantíes del debíu procesu. El términu empezó a ser utilizáu polos monárquicos, como propaganda negativa aplicada al gobiernu revolucionariu. Al igual que los conseyos de Maquiavelo en El Príncipe, el Reináu del Terror (1793-1794), ye una manifestación del terrorismu d'Estáu, primero que del terrorismu de los ciudadanos.

El terror, como arma política de los ciudadanos, apaeció en Rusia na segunda metá del sieglu XIX, ente dellos grupos opositores al réxime zarista, tomando como inspiración el terrorismu d'Estáu de la Revolución francesa. En 1862, Piotr Zaichnevski redactó'l manifiestu tituláu Joven Rusia proclamando:

Estudiemos la historia d'Occidente y sacáu les sos lleiciones: vamos ser más consecuentes que los llastimosos revolucionarios franceses de 1848; pero vamos saber dir más llueñe que los grandes campeonos del terror de 1792. Nun vamos recular, inclusive si pa baltar l'orde establecíu fainos falta vertir tres veces más sangre que los xacobinos franceses.

Les primeres crítiques teóriques ellaboraes contra al terrorismu, y la distinción del conceutu colos de «derechu a la resistencia» y «tiranicidio», provienen del propiu campu de los revolucionarios rusos antizaristas, como Georgi Plejánov nel so llibru Anarquismu y socialismu (1894), Lenin nel capítulu “¿Qué hai de común ente'l economismu y el terrorismu?” incluyíu nel so famosu llibru ¿Qué faer? (1902), y sobremanera Llión Trotsky, que publicó Terrorismu y comunismu en 1905.

Nel so sentíu actual, el términu foi acuñáu extensivamente pola propaganda nazi pa faer referencia a los movimientos de resistencia de los países ocupaos pol exércitu alemán y consolidáu poles dictadures latinomericanas de les décades del 70 y del 80 y los Estaos Xuníos, nel marcu de la Doctrina de la Seguridá Nacional desenvuelta dende la Escuela de les Amériques. En dambos casos fixo patente qu'esisten rellaciones estreches ente'l terrorismu realizáu por ciudadanos y el terrorismu d'Estáu, siendo aquel, munches vegaes, la xustificación d'ésti.

Un estudiu de 2003 realizáu pol exércitu estauxunidense afirma qu'esisten más de 100 definiciones de terrorismu. Por toos estos factores, munchos especialistes consideren la pallabra terrorismu un términu que nel so usu aportó nun conceutu puramente propagandísticu pa descalificar al enemigu más que definir una situación de forma oxetiva.

Naciones Xuníes

A pesar de la reconocencia y de la so conveniencia, nun foi nunca posible algamar un consensu sobre la definición de terrorismu, básicamente pola imposibilidá de consiguir una definición rigorosa que nun incluya les aiciones terroristes de los estaos. El primer intentu de definición producir en 1937 en tiempos entá de la Sociedá de Naciones:

«Cualquier actu criminal dirixíu contra un estáu y empuestu a o calculáu pa crear un estáu de terror nes mentes de persones particulares, d'un grupu de persones o del públicu polo xeneral.»

El resolución 51/210, «Midíes pa esaniciar el terrorismu internacional», adoptada na 88ª Asamblea Plenaria de 17 d'avientu de 1996, proclama nel puntu I.2 que l'Asamblea Xeneral de les Naciones Xuníes:

«Repite que los actos criminales empuestos o calculaos pa provocar un estáu de terror nel públicu xeneral, un grupu de persones o persones particulares pa propósitos políticos son inxustificables en cualquier circunstancia, cualesquier que seyan les considerancies polítiques, filosófiques, ideolóxiques, raciales, étniques, relixoses o de cualesquier otra naturaleza que puedan ser invocaes pa xustificalos.»

Nun informe a la ONX l'especialista A.P Schmid propunxo tomar como puntu de partida'l conceutu de crime de guerra, considerando que, si la so definición estiéndese a la de paz, algámase una bien funcional definición de los actos de terrorismu como los equivalentes en tiempu de paz a los crímenes de guerra».

Dientro del conxuntu de definiciones esquizaes una de les más recién foi la formulada'l 1 d'avientu de 2004 incluyida nel informe final del Grupu d'espertos d'Altu Nivel sobre les Amenaces, los Desafíos y los Cambeos, nomáu pol Secretariu Xeneral de Naciones Xuníes:

Cualquier actu, amás de los yá especificaos nos convenios y convenciones vixentes sobre determinaos aspeutos del terrorismu, los convenios de Xinebra y el Resolvimientu 1566 del Conseyu de Seguridá de Naciones Xuníes (2004), destináu a causar la muerte o mancadures corporales graves a un civil o a un non combatiente cuando'l propósitu de dichu actu, pola so naturaleza o contestu, seya amedranar a una población o obligar a un gobiernu o a una organización internacional a realizar una aición o abstenese de faela.

Esiste amás lo que se describió como un consensu académicu, un alcuerdu ente los especialistes, que según la formulación de Schmid (1988) puede espresase asina:

«El terrorismu ye un métodu productor d'ansiedá basáu na aición violenta repitida per parte d'un individuu o grupu (semi) clandestín o por axentes del estáu, por motivos idiosincráticos, criminales o políticos, nos que —a diferencia del asesinatu— los blancos direutos de la violencia nun son los blancos principales. Les víctimes humanes inmediates de la violencia son xeneralmente escoyíes al azar (blancos d'oportunidá) d'una población blancu, y son usaes como xeneradores d'un mensaxe. Los procesos de comunicación basaos na amenaza —y na violencia— ente'l terrorista (la organización terrorista), les víctimes puestes en peligru y los blancos principales son usaos pa manipoliar a les audiencies blancu, convirtiéndoles en blancu de terror, blancu de demandes o blancu d'atención, según que se busque primariamente la so intimidación, la so coerción o la propaganda.»

Preseos del terrorismu

Dientro de los preseos utilizaos pa implementar dichu mecanismu, o actos terroristes, inclúyense diverses formes de violencia física contra les persones, como'l secuestru, la tortura o la execución estraxudicial; diverses formes de violencia moral, como l'amenaza de les anteriores o la presión social; diverses formes de violencia contra los bienes privaos y públicos, como la destrucción de los mesmos con materiales esplosivos o incendiarios. Finalmente, unu de los preseos más utilizaos polos grupos terroristes ye'l atentáu con esplosivos contra blancos militares o civiles pa provocar muertes indiscriminaes o non^{[ensin referencies]}.

Pa James Piazza, el terrorismu ye un resultáu del orde democráticu y de la debilidá nel sistema políticu. Pela so parte, l'especialista xunta a la idea qu'una democracia con instituciones débiles demuestra mayor propención n'apostrar a ciertos grupos quien se tresformen el "terroristes".

Nel casu del terrorismu d'estáu, pueden citase como exemplu los bombardeos aéreos de ciudaes. El Códigu Aereu de L'Haya de 1923 estableció que «ta prohibíu'l bombardéu aereu al envís d'apavorar a la población civil...». Sicasí esta regla y otres similares nunca fueron ratificaes pelos países de mayor poder militar. Nesi marcu dalgunos autores citaron como ataques terroristes el bombardéu de Guernica en 1936, o'l que realizara Estaos Xuníos con bombes atómiques en Hiroshima y Nagasaki en 1945

El Resolvimientu de la ONX 1566 «Recuerda que los actos criminales, inclusive contra civiles, cometíos col enfotu de causar la muerte o mancadures corporales graves o de tomar rehenes col propósitu de provocar un estáu de terror na población polo xeneral, nun grupu de persones o en deter- minada persona, amedranar a una población o obligar a un gobiernu o a una organización internacional a realizar un actu, o a abstenese de realizalo, que constitúin delitos definíos nos convenios, les con- venciones y los protocolos internacionales relativos al terrorismu y entendíos nel so ámbitu, nun almiten xustificación en circunstancia dalguna por considerancia de índole política, filosófica, ideolóxica, racial, étnica, relixosa o otra similar, y encamienta a tolos Estaos a prevenilos y, si asoceden, a cerciorase de que seyan sancionaos con penes compatibles cola so grave naturaleza».

Analís del términu terrorismu

Terrorismu ye un términu que sufrió un abusu de llinguaxe per parte de los estaos que intencionadamente pretenden desacreditar a los sos enemigos. Asina los nazis llamaben terroristes a los xudíos que se remontaron en Varsovia; na Sudáfrica del apartheid dicíase que munchos negros faíen actividaes terroristes; los franceses dixeron lo mesmo de los arxelinos que s'opunxeron a la dominación de Francia (y qu'en dellos casos utilizaron métodos terroristes). Mientres el sieglu XX acusóse indiscriminadamente de terroristes a múltiples guerrilles suramericanes; inclusive asociaciones non violentes, como les arxentines Madres de Plaza de Mayu y Güeles de Plaza de Mayu, tamién fueron consideraes -y entá lo son por dellos sectores- como organizaciones terroristes.

Lo mesmo asocedió en Sudáfrica, mientres el réxime del apartheid, onde'l gobiernu racista utilizaba l'acusación de "terrorismu" pa encarcelar y axusticiar opositores que recurríen a la llucha armada contra la dictadura. Nelson Mandela, condergáu como terrorista pol gobiernu sudafricano, refugó en 2008 l'aplicación del términu "terrorismu" a les sos aiciones, diciendo que "terrorismu ye cualquier individuu, organización o Estáu qu'ataque individuos inocentes y nós nunca atacamos individuos inocentes".

Na situación d'ocupación d'Iraq, empecipiada polos Estaos Xuníos en 2003, ye difícil trazar la llinia divisoria ente terrorismu y resistencia.

Na actualidá la denomada guerra contra'l terrorismu o llucha contra'l terrorismu constitúi un puntu fundamental na axenda de los gobiernos y principales partíos políticos de los países occidentales, tantu ye asina que una parte importante de la política xira en redol a dicha cuestión. Dellos puntos de vista sostienen que se-y ta dando una escesiva centralidad a la cuestión del terrorismu, mayor que la incidencia qu'esti fenómenu tien sobre la sociedá.^{[ensin referencies]}

Esiste un fuerte discutiniu sobre si ciertes intervenciones de dellos exércitos fora de les sos fronteres podríen ser calificaes de terroristes, considerando que podríen infundir el mieu na población civil como mediu pa consiguir fines políticos. Como exemplu suélense utilizar l'actuaciones del exércitu siriu n'El Líbanu, el serbiu en Bosnia, l'israelín nos Territorios palestinos, el rusu en Chechenia y el norteamericanu en llugares como Iraq o Afganistán. Cuando estos actos son realizaos por fuercies sofitaes polos gobiernos, dientro de les sos propies fronteres, pueden constituyir terrorismu d'Estáu, que ye executáu con una rellación de fuercies favorable. El terrorismu al que se fai referencia, usualmente ye muncho más malo de determinar, yá que ye'l que s'exerz con una rellación de fuercies desfavorable. Resulta difícil dixebrar "terrorismu" de "resistencia". Un criteriu sería analizar los grupos o organizaciones so dos aspeutos:

Métodos de los grupos terroristes

Dende'l puntu de vista metodolóxicu, puede considerase terrorista al grupu que perpete secuestros, atentaos con bombes, asesinatos, amenaces y coacciones de manera sistemática. Téunicamente, esos actos tán destinaos a producir terror na población enemiga y defínense ensin dulda como terroristes. En sentíu neutru, el términu ye emplegáu de cutiu pola prensa pa designar a los grupos qu'executen esa metodoloxía.

Armes terroristes

Anque práuticamente cualquier cosa puede ser considerada una arma (dende una cerilla y un palu d'escoba hasta una bomba atómica), los terroristes utilizaron davezu armes curties^{[ensin referencies]} o semiautomáticas^{[ensin referencies]}. Dellos grupos integristes como Hezbolá llegaron a tener misiles antiaéreos. Tamién ye bien común l'usu de bombes caseres de potencia variable, llegando a usar en dellos casos el mesmu cuerpu de los terroristes como vector d'aproximamientu de la bomba^{[ensin referencies]}. Cuando lo que se pretendió ye un magnicidiu a una distancia segura del so dispositivu de seguridá suélense utilizar rifles con mira telescópica^{[ensin referencies]}.

Polo xeneral, los grupos terroristes tienden a utilizar cualquier elementu que-yos dexe llograr los sos oxetivos cola mayor resonancia mediática posible^{[ensin referencies]}, yá seyan esos elementos armes procedentes de los exércitos regulares o adquiríes nel mercáu internacional de tráficu d'armes o se trate de medios improvisaos. Especial relevancia tien l'atentáu del World Trade Center del 11 de setiembre de 2001, nel que s'utilizaron aviones de pasaxeros secuestraos.

Los tipos de bomba más comunes suelen ser^{[ensin referencies]}:

• Cócteles molotov
• Bombes con temporizador o activables a distancia
• Bombes lapa
• Bombes trampa
• Granaes de mano

Armes de destrucción masiva que fueron utilizaes por terroristes:

• Armes biolóxiques
• Armes químiques
• Armes nucleares

Hai dellos precedentes d'ataques con armes de destrucción masiva. Unu nel que s'utilizaron axentes químicos (gas sarín), foi'l del grupu sectariu Verdá Suprema, qu'asitió nun par d'ocasiones (en 1994 y en 1995) un pequeñu dispositivu nel metro de Tokiu. Un atentáu realizáu con axentes biolóxicos (salmonella) foi l'asocedíu nel condáu de Wasco, nel que los ultraderechistas intentaron utilizar l'atentáu con fines políticos, anque finalmente llograron la resultancia contraria al ser descubiertos.

Aspeutos psicolóxicos del terrorismu

La complexidá del fenómenu terrorista torga'l so aprehensión dende una única concepción psicolóxica. Otra manera, la bibliografía especializada presenta un escesu de teoríes frente al númberu d'estudios empíricos realizaos, en parte por cuenta de la dificultá d'aportar a la psique de los terroristes p'analizala.

Hai, sicasí, dellos estudios de referencia sobre la tema; ente ellos, destaquen los siguientes:

• ente 1979 y 1981 realizóse una investigación encargada pol Ministeriu del Interior d'Alemaña que pretendía afondar na biografía de persones sospechoses de terrorismu (la mayoría d'estrema esquierda, y unos cuantos d'estrema derecha). Amás de la consulta d'espedientes, realizáronse múltiples entevistes con terroristes encarcelaos. De la investigación deducióse'l perfil d'un profesional del terrorismu sobre la base d'una concreta evolución psicolóxica: situación inicial de opresión (social y/o familiar); vida na clandestinidá onde se desenvolvía un contra modelu de la so vida anterior; desenvolvimientu d'una dicotomía amigu-enemigu que desaguaba nuna perda del sentíu de la realidá.
• Martha Crenshaw (basándose en testimonios autobiográficos d'ex miembros y miembros del IRA, OLP, etc.), Marc Sageman (sobre la llamada "Yihad"), Khapta Akhmedova y Ariel Merari (sobre la redolada social y familiar de los terroristes), Eyad El-Sarraj (sobre'l terrorismu suicida), Brian Barber (sobre nuevos de la franxa de Gaza), Anne Speckhard (al traviés del testimoniu de rehenes de terroristes); Jerrold Post, Nichole Argo y Yoram Schweizer (a partir de testimonios recoyíos en cárceles israelines y palestines); y Nasra Hassam (a partir d'entrevistes con miembros de Hamas y Yihad)^{[ensin referencies]}.

Michael Ignatieff considera que'l terrorismu alministra'l terror psicolóxico pa minar per dientro les instituciones democrátiques, retayando los derechos de los ciudadanos, dándo-y más atribuciones a los poderes coactivos del Estáu y suspendiendo les garantíes constituciones. Entá cuando ye derrotáu, el terrorismu tien munches chances d'anular la vida democrática. Pa eso, ye de capital importancia que l'estáu s'autu-regule, controlando'l funcionamientu de les sos propies instituciones con independencia del executivu. Los grupos separatistes apelen a crear tracamundiu dientro de la opinión pública, lo cual convertir en dependientes de los medios de comunicación. La seleición de les víctimes llevar a cabu siguiendo dos criterios, la so vulnerabilidá y la so importancia pal estáu. Pol desconocimientu del terrén, viaxeros, turistes, y estranxeros son potenciales fontes d'ataques a lo llargo de la historia. El terrorismu y l'imperialismu paecen fenómenos amestaos nun sentíu. Dellos especialistes como Maximiliano Korstanje enfatizan nel terrorismu como una rellación dialéctica ente un Estáu incapaz de visualizar, controlar y sofitar l'orde, y un grupu d'insurxentes qu'apelen a la violencia como forma disuasoria pa imponer un mensaxe. El terrorismu nun ye nin monopoliu d'un Estáu, nin d'un grupu, sinón l'aición comunicativa ente dambos qu'en virtú d'un conflictu real, enconten un discursu sofitáu pol odiu. Inevitablemente, el terrorismu lleva a la represión y al exerciciu de la violencia.

Represión del terrorismu

Miembros d'Euskadi Ta Askatasuna (ETA) disparen salves al aire nel Gudari Eguna d'Aritxulegi, Oiartzun, Guipúzcoa, el 25 de setiembre de 2006.

Les formes y ferramientes pa combatir a les persones y organizaciones a les qu'un Estáu califica de terroristes o potencialmente terroristes, fueron y son oxetu de discutiniu. En dellos casos sostúvose que la represión del terrorismu tien de realizase siguiendo los procedimientos llegales, respetando los derechos humanos de les persones y calteniendo el sistema democráticu, pero n'otros casos l'Estáu recurrió a procedimientos illegales, fuercies parapoliciales y paramilitares, autorización de la tortura, suspensión de los derechos humanos ya inclusive instalación de dictadures. Ente los procedimientos pa reprimir el terrorismu, tamién se sostuvo la necesidá de secuestrar y suprimir la identidá de los fíos de les persones a los que l'Estáu imputa ser terroristes. Nesti postreru sentíu, la jueza arxentina Delia Pons espresó en 1978 a l'Asociación Güeles de Plaza de Mayu, la doctrina xurídica que sostenía en materia de fíos de persones calificaes como terroristes pol Estáu:

Toi convencida que los sos fíos yeren terroristes, y terrorista ye sinónimu d'asesín. A los asesinos yo nun pienso devolve-yos los fíos porque nun sería xusto faelo. Nun tienen derechu a crialos. Tampoco voi a pronunciar pola devolución de los neños a ustedes. Ye ilóxicu alteriar a eses criatures que tán en manes de families decentes que van saber educalos como nun supieron faer ustedes colos sos fíos. Namái sobre'l mio cadabre van llograr la tenencia d'esos neños.

Delia Pons, Jueza de Menores.

Ente les esperiencies internacionales más destacaes pa reprimir aiciones calificaes como terroristes atopen les que realizaron los gobiernos militares arxentín y chilenu na década de 1970, el gobiernu italianu frente a les Brigaes Rojas, el gobiernu español frente a la ETA ente los años 1983 y 1987 (casu GAL) y el gobiernu de los Estaos Xuníos na llamada Guerra contra'l terrorismu. Les práutiques, táctiques, y estratexes de gobiernos, exércitos y otros grupos especializaos contra'l terrorismu, denominar contraterrorismu.

Exemplos de terrorismu d'Estáu

Artículu principal: Terrorismu d'Estáu

Pa la represión del terrorismu ye habitual que l'alderique centrar na necesidá d'optar ente'l respetu a los derechos humanos y la seguridá nacional. Munches vegaes les midíes represives inclúin la suspensión de los derechos constitucionales.

Na Arxentina, mientres el réxime militar que gobernó ente 1976-1983 el xeneral Tomás Armando Sánchez de Bustamante esplicaba lo siguiente:

El terrorismu ye un fechu d'esceición y de gravedá tal que reclama derechos proporcionales. Hai normes y pautes que nun son d'aplicación nesti casu. Por casu, el derechu al “hábeas corpus”. Nesti tipu de llucha, el secretu que tien d'envolubrar les operaciones especiales, fai que nun tenga de sopelexar se a quien se prindó y a quien se deba prindar. Tien De esistir una nube de silenciu qu'arrodie tou... y esto nun ye compatible cola llibertá de prensa”.

En dellos casos estremos llegóse a sostener la necesidá de que l'Estáu sustraiga los fíos de persones consideraes como terroristes, pa quitar la so identidá. Na Arxentina la jueza Delia Pons, titular del Tribunal de Menores de Lomas de Zamora esplicaba les razones d'esta midida a les Güeles de Plaza de Mayu con estes pallabres:

Toi convencida de que los sos fíos yeren terroristes, y terrorista ye sinónimu d'asesín. A los asesinos yo nun pienso devolve-yos los fíos porque nun sería xusto faelo. Namái sobre'l mio cadabre van llograr la tenencia d'esos neños.

Convención Interamericana contra'l Terrorismu

El 3 de xunu de 2002 la Organización d'Estaos Americanos (OEA) aprobó la Convención Interamericana contra'l Terrorismu. La mesma tien como oxetivu obligar a tolos estaos americanos a sancionar lleis antiterroristes y establecer un sistema continental de represión del terrorismu, que nun atope llimitaciones p'actuar derivaes de ciertes garantíes llegales, como'l secretu bancariu, treslláu de persones deteníes ente países, la invocación del "delitu políticu" o condición de refuxáu, el derechu d'asilu. Depués del procesu de ratificaciones, la mesma entró a valir el 7 d'ochobre de 2003.

La convención puntualiza especialmente que la represión del terrorismu nun puede afectar de nenguna manera los derechos humanos de les persones:

Nada de lo dispuesto na presente Convención va interpretar nel sentíu de que menosprecia otros derechos y obligaciones de los Estaos y de les persones conforme a dereches internacionalsobremanera la Carta de les Naciones Xuníes, la Carta de la Organización de los Estaos Americanos, el derechu internacional humanitariu, el derechu internacional de los derechos humanos y el derechu internacional de los refuxaos.
A toa persona que s'atope detenida o respectu de la cual adóptese cualesquier midida esto ye encausada con arreglu a la presente Convención va garantizáse-y un tratu xustu, incluyíu'l gocie de tolos derechos y garantíes de conformidá cola llexislación del Estáu en que'l so territoriu atopar y les disposiciones pertinentes del derechu internacional. (incisos 2 y 3 del artículu 15)

Ente los elementos notables de la sanción de la convención destácase la imposibilidá final de tipificar el delitu de terrorismu, según la falta de consensu pa calificalo como delitu de lesa humanidá. Tamién se cuestionó la afectación del derechu d'asilu qu'establez la convención, al puntu que Chile, Costa Rica y Méxicu fixeron reserva de nun acatala nesti aspeutu.

Bibliografía

• Benegas, José María. Diccionariu de terrorismu. Espasa Calpe. ISBN 84-670-1609-4.

• Herrerín López, Ángel; Avilés, Juan. La nacencia del terrorismu n'Occidente. Anarquía, nihilismu y violencia revolucionaria. Sieglu XXI. ISBN 978-84-323-1310-3.

• Müller, Sebastian R. (Avientu de 2006). Hawala. An Informal Payment System and Its Use to Finance Terrorism. Saarbrücken: VDM Verlag Dr. Müller. ISBN 3865506569.

• Gonzalez Calleja, Eduardo (2013). El llaboratoriu del mieu. Una historia xeneral del terrorismu, de los sicarios a al Qa'día. Crítica:. ISBN 9788498923971.

• Charles Townshend (2008). Terrorismu. Una curtia introducción. Alianza Editorial. ISBN 978-84-206-6242-8.

• Pisano, Isabel (2004). Yo terrorista. Plaza & Janés Editor. ISBN 8401378826.

• Torres, Manuel R. (2009) terror/1319/ L'ecu del terror. Ideoloxía y propaganda nel terrorismu yihadista. Madrid: Plaza & Valdés.

• Giuseppe Gagliano (2012). Problemi y prospettive dell'ecologia radicale y dell'ecoterrorismu,.. Editore Aracne,Roma. ISBN 978-88-548-5063-7.

Llistaos d'organizaciones consideraes terroristes

• Base de datos de ITC
• Biblioteca de la Universidá del Aire
• CDI
• Departamentu de Estáu - EEXX
• GESYP. Grupu d'Estudios sobre Política y Seguridá Internacional

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Terrorismu.
• Wikiquote tien frases célebres suyes o que faen referencia a Terrorismu.
• European Security Advocacy Group: Llucha contra'l terrorismu n'Europa
• Artículos de terrorismu (n'inglés) Artículos sobre terrorismu en centroeuropa. Centru de Terrorismu de Polonia
• Adolfo Vásquez Roca sobre'l terrorismu modernu. Universidá Complutense de Madrid
• Les nueves insurxencies. Analís d'un fenómenu estratéxicu emerxente, Anuariu de Derechu Internacional, Vol. XXIV, (2008), pp. 271-298 por Javier Xordán
• Fundación Abravanel. Estudios Llatinoamericanos pa la Democracia Contemporánea.