Diferencies ente revisiones de «Terrorismu»
Contenido eliminado Contenido añadido
m Preferencies llingüístiques |
Recuperando 1 referencia(es) y marcando 5 enllace(s) como rotu(os).) #IABot (v2.0.9.5 |
||
(Nun s'amuesen 81 revisiones intermedies de 8 usuarios) | |||
Llinia 1:
{{1000}}
{{Ficha xenérica}}
El '''terrorismu''' ye l'usu sistemáticu del [[terror]]<ref>[http://www.merriam-webster.com/dictionary/terrorism Terrorism], nel Diccionariu Merriam-Webster OnLine</ref> para [[Coacción|coaccionar]] a [[sociedá|sociedaes]]
El terrorismu, como [[táctica]], ye una forma de [[violencia]] que s'estrema del [[terrorismu d'Estáu]] pol fechu de que nesti últimu casu los sos autores pertenecen a [[Estáu|entidaes gubernamentales]]. Estrémase tamién de los actos de [[guerra]] y de los [[crímenes de guerra]] en que se produz n'ausencia de guerra.<ref>[http://www.ict.org.il/var/119/17070-Def%20Terrorism%20by%20Dr.%20Boaz%20Ganor.pdf, Boaz Ganor, Definiendo'l terrorismu (n'inglés)]</ref> La presencia d'actores non estatales en conflictos armaos creó discutiniu con al respective de l'aplicación de les [[lleis]] de [[guerra]].
La
Ye común l'usu de la
Dellos medios de comunicación como la británica [[BBC]], que deseyen enfatizar la so imparcialidá,
== Definiciones ==
El Diccionariu de la [[Real Academia Española]], na meyora de la so
{{cita|'''Terrorismu'''<br />1. m. Dominación pol terror.<br />2. m. Socesión d'actos de violencia executaos pa infundir terror.<br />3. m. Actuación criminal de bandes entamaes, que, reiteradamente y polo común de manera indiscriminada, pretende crear alarma social con fines políticos.<ref>[http://buscon.rae.es/draeI/SrvltObtenerHtml?orixe=RAI&IDLEMA=68265&NEDIC=Si ''Terrorismu'', Diccionariu de la Real Academia Española]</ref>}}
El DRAE tamién recueye dos acepciones pa la
{{cita|'''Terrorista'''<br />1. adj. Que practica actos de terrorismu. Apl. a pers., o. t. c. s.<br />2. adj. Perteneciente o relativu al terrorismu.}}
El [[Códigu Penal d'Arxentina|Códigu Penal Arxentín]] establecía una definición implícita de terrorismu nel so artículu 213 ter (amestáu en [[2007]] por llei 26.268 y derogáu en [[2011]] por llei 26.734):
{{cita|«...tomara parte d'una asociación ilícita que'l so propósitu sía, por aciu la comisión de delitos, apavorar a la población o obligar a un gobiernu o una organización internacional, a realizar un actu o abstenese de faelo, siempres qu'ella axunta les siguientes
El [[Códigu Penal d'España|Códigu Penal Español]] de [[1995]] nel artículu 571, onde tipifica el [[delitu]] de terrorismu, define terrorista como:
{{cita|«Los que perteneciendo, actuando al serviciu o collaborando con bandes armaes, organizaciones o grupos que la so finalidá seya la de subvertir l'orde constitucional o alteriar gravemente la paz pública, cometan los delitos d'estragos o de quemes tipificados nos Artículos 346 y 351,
Los [[EE. XX.]] dende 1983, con propósitos estadísticos y analíticos, utilizaron les siguientes definiciones referentes al terrorismu que se recueyen nel Títulu 22 del Códigu de los Estaos Xuníos,
{{cita|«Terrorismu: Violencia antemanada y con motivos políticos perpetada contra oxetivos civiles por grupos subnacionales o axentes clandestinos, xeneralmente col enfotu de influyir a un públicu determináu.»}}
Línea 32 ⟶ 33:
Coles mesmes, según Pedro Carrasco Jiménez, aplicando una perspeutiva sistémica y, col enfotu de algamar una definición del '''terrorismu''' que seya xeneral, global, precisa y senciella, propón definir el terrorismu como:<ref>P. Carrasco Jiménez, La definición del terrorismu dende una perspeutiva sistémica. Plaza y Valdés, Madrid, 2009, p. 206.</ref>
{{cita|«l'
Pela so parte, Fernando Reinares definió'l conceutu específicu de '''terrorismu internacional''', como'l que:<ref>[http://www.realinstitutoelcano.org/analisis/766.asp Revista ARI, núm. 82 de 2005] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071011182247/http://realinstitutoelcano.org/analisis/766.asp |date=2007-10-11 }}. Artículu publicáu por Fernando Reinares. Real Institutu Elcano d'Estudios Internacionales y Estratéxicos.</ref>
{{cita|«de primeres, ... prauticar cola apostada intención d'afectar la estructura y distribución del poder en rexones enteres del planeta o inclusive a escala mesma de la sociedá mundial. En segundu términu, aquel que los sos actores individuales y
=== Definición del términu realizada por elementos de les dictadures militares de Llatinoamérica ===
[[Chile]] nel so [[Constitución Política de Chile|Constitución]], caltién un artículu onde establez sanciones particulares contra'l terrorismu dictada mientres el gobiernu de facto ([[dictadura militar]])
{{cita|«Art. 9. El terrorismu, en cualesquier de les sos formes, ye por esencia contrariu a los derechos humanos. Una llei de quórum calificáu va determinar les conductes terroristes y la so penalidá. Los responsables d'estos delitos van quedar inhabilitaos pol plazu de quince años pa exercer funciones o cargos públicos, seyan o non d'eleición popular, o de rector o direutor d'establecimientu d'educación, o pa exercer nellos funciones d'enseñanza; pa esplotar un mediu de comunicación social o ser direutor o alministrador del mesmu, o pa desempeñar nél funciones rellacionaes cola emisión o espardimientu d'opiniones o informaciones; nin van poder ser dirixentes d'organizaciones polítiques o rellacionaes cola educación o de calter vecinal, profesional, empresarial, sindical, estudiantil o gremial polo xeneral, mientres dichu plazu. Lo anterior entender ensin perxuiciu d'otres inhabilidades o de les que por mayor tiempu estableza la llei. Los delitos a que se refier l'incisu anterior van ser consideraos siempres comunes y non políticos pa tolos
Na [[Arxentina]], el daquella [[dictador]] Xeneral [[Jorge Rafael Videla]] definía en [[1978]] los algames del términu ''terrorismu'' al declarar al Times de Londres lo siguiente:
Línea 47 ⟶ 48:
== Evolución del términu ==
[[
P'aportar a una mayor comprensión de la naturaleza del terrorismu, ye conveniente un analís más detalláu, de la evolución nel usu del términu. La
[[Maquiavelo]] encamentaba nel so clásicu llibru ''[[El Príncipe]]'' (1532) que «''ye más seguru ser tarrecíu qu'amáu''».<ref>Maquiavelo, ''El Príncipe'', Cap. XVII: ''«De la crueldá y la clemencia; y si ye meyor ser amáu que tarrecíu, o ser tarrecíu qu'amáu»''.</ref> Estos encamientos políticos de Maquiavelo rellacionar col conceutu modernu de «[[terrorismu d'Estáu]]», aplicáu a les autoridaes públiques cuando busquen apavorar a la población. La frase «''l'árbol de la llibertá tien de ser regáu col sangre de los patriotes y de los tiranos''», atribuyida a [[Thomas Jefferson]], tómase como una apoloxía del tiranicidio y ye unu de los [[Estereotipu|tópicos]] de la [[Guerra d'Independencia de los Estaos Xuníos|Independencia d'Estaos Xuníos]] (1776).
Línea 54 ⟶ 55:
El '''terrorismu''', como actu realizáu polos [[ciudadanu|ciudadanos]] o los [[súbditu|súbditos]], atopa los sos antecedentes nes doctrines del [[tiranicidio]] y el [[derechu a la resistencia]], d'antiguos oríxenes (ej. [[sic semper tyrannis]]), pero que se consolidaron como tales na [[Edá Moderna]], como respuesta de los particulares a los abusos de poder del [[Estáu]].
El derechu al tiranicidio, esto ye, el que se-y reconoz a cualquier persona pa matar a un gobernante [[tiranu]], provién de
El [[derechu a la resistencia derechu a la resistencia o derechu de rebelión]], íntimamente rellacionáu cola xustificación del tiranicidio, atopa tamién les sos primeres formulaciones teóriques na escolástica europea, retomando les reflexones de [[San Isidoro de Sevilla]] (560-636) y [[Santu Tomás
La
El terror, como arma política de los ciudadanos, apaeció en [[Rusia]] na segunda metá del sieglu XIX, ente dellos grupos opositores al réxime [[zar]]ista, tomando como inspiración el [[terrorismu d'Estáu]] de la Revolución francesa. En [[1862]], Piotr Zaichnevski redactó'l manifiestu tituláu ''Joven Rusia'' proclamando:
{{cita|Estudiemos la historia d'Occidente y sacáu les sos
Les primeres crítiques teóriques ellaboraes contra al terrorismu, y la distinción del conceutu colos de «derechu a la resistencia» y «tiranicidio», provienen del propiu campu de los revolucionarios rusos antizaristas, como [[Georgi Plejánov]] nel so llibru ''Anarquismu y socialismu'' (1894),<ref>Plejánov (1969). ''Contra l'anarquismu'', Calden, Buenos Aires.</ref> [[Lenin]] nel capítulu “¿Qué hai de común ente'l
Nel so sentíu actual, el términu foi acuñáu extensivamente pola [[propaganda]] [[nazi]] pa faer referencia a los movimientos de [[Práutiques de resistencia|resistencia]] de los países ocupaos pol exércitu [[Alemaña|alemán]] y consolidáu poles [[dictadura|dictadures]] [[América Llatina|
Un estudiu de 2003 realizáu pol exércitu estauxunidense<ref>Estudiu sobre definiciones de terrorismu ellaboráu pol exércitu de los EE.XX. [http://www.carlisle.army.mil/ssi/pubs/2003/bounding/bounding.pdf]</ref> afirma qu'esisten más de 100 definiciones de terrorismu. Por toos estos factores, munchos especialistes consideren la
=== Naciones Xuníes ===
A pesar de la reconocencia y de la so conveniencia, nun foi nunca posible algamar un consensu sobre la definición de terrorismu, básicamente pola imposibilidá de consiguir una definición rigorosa que nun incluya les
:{{cita|«Cualquier actu criminal dirixíu contra un estáu y empuestu a o calculáu pa crear un estáu de terror nes mentes de persones particulares, d'un grupu de persones o del públicu polo xeneral.»<ref name="unodc">[
:{{cita|«Repite que los actos criminales empuestos o calculaos pa provocar un estáu de terror nel públicu xeneral, un grupu de persones o persones particulares pa propósitos políticos son inxustificables en cualquier circunstancia, cualesquier que seyan les considerancies polítiques, filosófiques, ideolóxiques, raciales, étniques, relixoses o de cualesquier otra naturaleza que puedan ser invocaes pa xustificalos.»}}
Nun informe a la
Dientro del conxuntu de definiciones
:{{cita|Cualquier actu, amás de los yá especificaos nos convenios y convenciones vixentes sobre determinaos aspeutos del terrorismu, los convenios de Xinebra y el Resolvimientu 1566 del Conseyu de Seguridá de Naciones Xuníes (2004), destináu a causar la muerte o mancadures corporales graves a un civil o a un non combatiente cuando'l propósitu de dichu actu, pola so naturaleza o contestu, seya amedranar a una población o obligar a un gobiernu o a una organización internacional a realizar una
Esiste amás lo que se describió como un consensu académicu, un alcuerdu ente los especialistes, que según la formulación de Schmid (1988) puede espresase asina:<ref name="unodc" />
:{{cita|«El terrorismu ye un métodu productor d'ansiedá basáu na
<!--
Línea 94 ⟶ 95:
Dientro de los preseos utilizaos pa implementar dichu mecanismu, o actos terroristes, inclúyense diverses formes de [[violencia]] física contra les persones, como'l [[secuestru]], la [[tortura]] o la execución estraxudicial; diverses formes de violencia moral, como l'amenaza de les anteriores o la presión social; diverses formes de violencia contra los bienes privaos y públicos, como la destrucción de los mesmos con materiales esplosivos o incendiarios. Finalmente, unu de los preseos más utilizaos polos grupos terroristes ye'l [[atentáu]] con esplosivos contra blancos militares o civiles pa provocar muertes indiscriminaes o non{{ensin referencies}}.
Pa James Piazza, el terrorismu ye
Nel casu del [[terrorismu d'estáu]], pueden citase como exemplu los bombardeos aéreos de ciudaes. El Códigu
How the
El Resolvimientu de la
== Analís del términu terrorismu ==
Terrorismu ye un términu que sufrió un [[abusu de llinguaxe]] per parte de los estaos que intencionadamente pretenden desacreditar a los sos enemigos. Asina los [[nazi]]s llamaben terroristes a los [[xudaísmu|xudíos]] que se remontaron en [[Varsovia]];<ref>[http://www.aporrea.org/
Lo mesmo asocedió en [[Sudáfrica]], mientres el réxime del [[apartheid]], onde'l gobiernu racista utilizaba l'acusación de "terrorismu" pa encarcelar y axusticiar opositores que recurríen a la llucha armada contra la dictadura. [[Nelson Mandela]], condergáu como terrorista pol gobiernu sudafricano, refugó en 2008 l'aplicación del términu "terrorismu" a les sos
Na situación d'ocupación d'[[Iraq]], empecipiada polos Estaos Xuníos en 2003, ye difícil trazar la llinia divisoria ente terrorismu y [[Práutiques de resistencia|resistencia]].
Línea 110 ⟶ 111:
Na actualidá la denomada ''guerra contra'l terrorismu'' o ''llucha contra'l terrorismu'' constitúi un puntu fundamental na axenda de los gobiernos y principales partíos políticos de los países occidentales, tantu ye asina que una parte importante de la política xira en redol a dicha cuestión. Dellos puntos de vista sostienen que se-y ta dando una escesiva centralidad a la cuestión del terrorismu, mayor que la incidencia qu'esti fenómenu tien sobre la sociedá.{{ensin referencies}}
Esiste un fuerte discutiniu sobre si ciertes intervenciones de dellos exércitos fora de les sos fronteres podríen ser calificaes de terroristes, considerando que podríen infundir el mieu na población civil como mediu pa consiguir fines políticos. Como exemplu suélense utilizar l'actuaciones del exércitu siriu n'[[El Líbanu]], el serbiu en [[Bosnia]], l'israelín nos [[Territorios palestinos]], el rusu en [[Chechenia]] y el norteamericanu en llugares como [[Iraq]] o [[Afganistán]]. Cuando estos actos son realizaos por
=== Métodos de los grupos terroristes ===
Dende'l puntu de vista metodolóxicu, puede considerase terrorista al grupu que perpete secuestros, atentaos con bombes, asesinatos, amenaces y coacciones de manera sistemática.
== Armes terroristes ==
Anque práuticamente cualquier cosa puede ser considerada una arma (dende una cerilla y un palu d'escoba hasta una bomba atómica), los terroristes utilizaron davezu [[arma curtia|armes curties]]{{ensin referencies}} o [[arma semiautomática|
Polo xeneral, los grupos terroristes tienden a utilizar cualquier elementu que-yos dexe llograr los sos oxetivos cola mayor resonancia mediática posible{{ensin referencies}}, yá seyan esos elementos armes procedentes de los exércitos regulares o adquiríes nel mercáu internacional de [[Industria armamentística|tráficu d'armes]] o se trate de medios improvisaos. Especial relevancia tien l'atentáu del [[World Trade Center]] del [[atentaos del 11 de setiembre de 2001|11 de setiembre de 2001]], nel que s'utilizaron aviones de pasaxeros secuestraos.
Línea 132 ⟶ 133:
* [[Armes nucleares]]
Hai dellos precedentes d'ataques con armes de destrucción masiva. Unu nel que s'utilizaron axentes químicos ([[gas sarín]]), foi'l del grupu sectariu ''[[Aum Shinrikyō|Verdá Suprema]]'', qu'asitió nun par d'ocasiones (en [[1994]] y en [[1995]]) un pequeñu dispositivu nel [[metro]] de [[Tokiu]]. Un atentáu realizáu con axentes biolóxicos ([[salmonella]]) foi l'asocedíu nel condáu de [[Wasco]], nel que los
== Aspeutos psicolóxicos del terrorismu ==
Línea 139 ⟶ 140:
Hai, sicasí, dellos estudios de referencia sobre la tema; ente ellos, destaquen los siguientes:
* ente 1979 y 1981 realizóse una investigación encargada pol Ministeriu del Interior d'Alemaña que pretendía afondar na biografía de persones sospechoses de terrorismu (la mayoría d'estrema esquierda, y unos cuantos d'estrema derecha). Amás de la consulta d'espedientes, realizáronse múltiples entevistes con terroristes encarcelaos. De la investigación deducióse'l perfil d'un profesional del terrorismu sobre la base d'una concreta evolución psicolóxica: situación inicial de opresión (social y/o familiar); vida na clandestinidá onde se desenvolvía un contra modelu de la so vida anterior; desenvolvimientu d'una dicotomía amigu-enemigu que desaguaba nuna perda del sentíu de la realidá.
* Martha Crenshaw (basándose en testimonios autobiográficos d'ex miembros y miembros del [[
Michael Ignatieff considera que'l terrorismu alministra'l terror psicolóxico pa minar per dientro les instituciones democrátiques, retayando los derechos de los ciudadanos, dándo-y más atribuciones a los poderes coactivos del Estáu y suspendiendo les garantíes constituciones. Entá cuando ye derrotáu, el terrorismu tien munches chances d'anular la vida democrática. Pa eso, ye de capital importancia que l'estáu s'autu-regule, controlando'l funcionamientu de les sos propies instituciones con independencia del executivu.<ref>Ignatieff, M. 2005. El Mal Menor. Ética Política nuna era de terror, Bogotá, Taurus.
Los grupos separatistes apelen a crear tracamundiu dientro de la opinión pública, lo cual convertir en dependientes de los medios de comunicación. La seleición de les víctimes llevar a cabu siguiendo dos criterios, la so vulnerabilidá y la so importancia pal estáu. Pol desconocimientu del terrén, viaxeros, turistes, y estranxeros son potenciales fontes d'ataques a lo llargo de la historia. El terrorismu y l'imperialismu paecen fenómenos amestaos nun sentíu.<ref>Korstanje, M. (2011). "Porqué a la industria turística esmolezlu'l Terrorismu?". Turismu y Sociedá. Vol 12, pp. 147-167</ref> Dellos especialistes como [[Maximiliano Korstanje]] enfatizan nel terrorismu como una
== Represión del terrorismu ==
[[
Les formes y ferramientes pa combatir a les persones y organizaciones a les qu'un Estáu califica de terroristes o potencialmente terroristes, fueron y son oxetu de discutiniu. En dellos casos sostúvose que la represión del terrorismu tien de realizase siguiendo los procedimientos llegales, respetando los derechos humanos de les persones y calteniendo el sistema democráticu, pero n'otros casos l'Estáu recurrió a procedimientos illegales,
{{cita|Toi convencida que los sos fíos yeren terroristes, y terrorista ye sinónimu d'asesín. A los asesinos yo nun pienso devolve-yos los fíos porque nun sería xusto faelo. Nun tienen derechu a crialos. Tampoco voi a pronunciar pola devolución de los neños a ustedes. Ye ilóxicu alteriar a eses criatures que tán en
Ente les esperiencies internacionales más destacaes pa reprimir
== Exemplos de terrorismu d'Estáu ==
Línea 157 ⟶ 158:
Na [[Arxentina]], mientres el [[Procesu de Reorganización Nacional|réxime militar que gobernó ente 1976-1983]] el xeneral Tomás Armando Sánchez de Bustamante esplicaba lo siguiente:
{{cita|El terrorismu ye un fechu d'esceición y de gravedá tal que reclama derechos proporcionales. Hai normes y pautes que nun son d'aplicación nesti casu. Por casu, el derechu al “[[hábeas corpus]]”. Nesti tipu de llucha, el secretu que tien d'envolubrar les operaciones especiales, fai que nun tenga de sopelexar se a quien se prindó y a quien se deba prindar. Tien De esistir una nube de silenciu qu'arrodie tou... y esto nun ye compatible cola llibertá de prensa”.<ref>{{Cita llibru|apellíos=Nosiglia|
En dellos casos estremos llegóse a sostener la necesidá de que l'Estáu sustraiga los fíos de persones consideraes como terroristes, pa quitar la so identidá. Na Arxentina la
{{cita|Toi convencida de que los sos fíos yeren terroristes, y terrorista ye sinónimu d'asesín. A los asesinos yo nun pienso devolve-yos los fíos porque nun sería xusto faelo. Namái sobre'l mio cadabre van llograr la tenencia d'esos neños.<ref name=penelopes>{{cita web|
== Convención Interamericana contra'l Terrorismu ==
Línea 167 ⟶ 168:
La convención puntualiza especialmente que la represión del terrorismu nun puede afectar de nenguna manera los derechos humanos de les persones:
{{cita|Nada de lo dispuesto na presente Convención va interpretar nel sentíu de que menosprecia otros derechos y obligaciones de los Estaos y de les persones conforme a dereches internacionalsobremanera la Carta de les Naciones Xuníes, la Carta de la Organización de los Estaos Americanos, el derechu internacional humanitariu, el derechu internacional de los derechos humanos y el derechu internacional de los refuxaos.<br />A toa persona que s'atope detenida o respectu de la cual adóptese cualesquier midida esto ye encausada con arreglu a la presente Convención va garantizáse-y un tratu xustu, incluyíu'l gocie de tolos derechos y garantíes de conformidá cola
Ente los elementos notables de la sanción de la convención destácase la imposibilidá final de ''[[tipu penal|tipificar]]'' el delitu de terrorismu, según la falta de consensu pa calificalo como [[delitu de lesa humanidá]].<ref name="OEA Ratificación" /> Tamién se cuestionó la afectación del [[Asilu políticu|derechu d'asilu]] qu'establez la convención, al puntu que [[Chile]], [[Costa Rica]] y [[Méxicu]] fixeron reserva de nun acatala nesti aspeutu.
Línea 175 ⟶ 176:
== Bibliografía ==
* {{cita llibru|apellíos=Benegas|
* {{cita llibru|apellíos=Herrerín López|nome=Ángel|
* {{cita llibru|apellíos=Müller|nome=Sebastian R.|editorial=[[Saarbrücken]]: VDM Verlag Dr. Müller|títulu=Hawala. An Informal Payment System and Its Use to Finance Terrorism|añu=2006|mes=Avientu|isbn=3865506569}}
* {{cita llibru|apellíos=Gonzalez
* {{cita llibru|id=ISBN 978-84-206-6242-8|títulu=Terrorismu. Una curtia introducción|añu=2008|autor=Charles Townshend|editorial=Alianza Editorial}}
* {{cita llibru|apellíos=Pisano|
* [http://www.upo.es/personal/mrtorsor/ Torres, Manuel R]
* {{cita llibru|id=ISBN 978-88-548-5063-7|títulu=Problemi y prospettive dell'ecologia radicale y dell'
=== Llistaos d'organizaciones consideraes terroristes ===
* [http://www.ict.org.il/inter_ter/org.cfm Base de datos de ITC] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071024105650/http://www.ict.org.il/inter_ter/org.cfm |date=2007-10-24 }}
* [http://www.au.af.mil/au/aul/bibs/tergps/tg98tc.htm Biblioteca de la Universidá del Aire] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20040306082850/http://www.au.af.mil/au/aul/bibs/tergps/tg98tc.htm |date=2004-03-06 }}
* [http://www.cdi.org/terrorism/terrorist-groups.cfm CDI]
* [
* [http://www.ugr.es/~gesyp/ GESYP. Grupu d'Estudios sobre Política y Seguridá Internacional]
== Enllaces esternos ==
{{Commonscat|Terrorism}}
{{Wikiquote}}
* [http://www.esag.info/ European Security Advocacy Group: Llucha contra'l terrorismu n'Europa]
* [http://www.terroryzm.com Artículos de terrorismu] (n'inglés) Artículos sobre terrorismu en centroeuropa. Centru de Terrorismu de Polonia
* [http://www.ucm.es/info/nomaes/17/avrocca_sloterdijk3.pdf Adolfo Vásquez Roca sobre'l terrorismu modernu. Universidá Complutense de Madrid]
* [http://www.ugr.es/~jjordan/publicaciones/insurgencia.pdf Les nueves insurxencies. Analís d'un fenómenu estratéxicu emerxente, Anuariu de Derechu Internacional, Vol. XXIV, (2008), pp. 271-298] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111117200325/http://www.ugr.es/~jjordan/publicaciones/insurgencia.pdf |date=2011-11-17 }} por [http://www.ugr.es/~jjordan/ Javier Xordán]
* [http://www.fundacionabravanel.org Fundación Abravanel. Estudios Llatinoamericanos pa la Democracia
{{Tradubot|Terrorismo}}
{{control d'autoridaes}}
[[Categoría:Terrorismu| ]]
[[Categoría:Wikipedia:Artículos con referencies a la RAE]]
|