Klaus Poppen

Dr Klaus Hermann Meinhardt Poppen (* 21. Merz 1931 z Fryburg, † 10. Jänner 2021) isch e dytsche Schurnalischt un Autor gsii. Z Sidbade chännt mer en vor allem, wel er langi Johr Bresidänt vu dr Muettersproch-Gsellschaft gsii isch.

Lääbe

Dr Poppen stammt us dr Verlegerfamilie Poppen, wu z Fryburg bis hite d Druckerei Poppen & Ortmann un dodrmit di Badisch Zittig fiert. Dr Klaus Poppen isch mit drei Gschwischter ufgwagse, sy Brueder Edi het d Druckerei ibernuu. Iber d Sproch in syre Familie het er emol gsait: „Deheim hen mir nit alemannisch gschwätzt un s het sogar si könne, dass es gheiße het: Schwätz anständig oder sprich anständig! Gehobenes Bürgertum halt in Friburg. Me merkts bi mir jo jetz noch. I schrib besser alemannisch as dass i s schwätz.“ No dr Schuel het er z Fryburg un z Grenoble aafange Lehramt studiere, het s Studium aber abbroche un derfir bim Kölner Stadtanzeiger e Volontariat gmacht un derno dert no ai Johr as Redakteur gschafft.

Südamerika

No drei Johr z Köln isch er mit 5000 Mark uf Sidamerika gange un isch dert anderthalb Johr dur Chile, Kolumbie un Brasilie graist. Uf däre Rais het er e Dagebuech gfiert, wu hit im Dagebuecharchiv z Ämmedinge ufbhalte wird. Wun er uf Dytschland retuurchuu isch, het er z Fryburg bi dr Rhodia d Redaktion vu dr Wäärchszytig un d PR-Arbet ibernuu. Bi dr Rhodia het er bis zue dr Ränte gschafft. Im Johr 1962 het er ghyrote un isch mit syre Frau Christel (* 1937) uf Unteribedal z Buechebach zoge, wu si bis zue sym Dood gläbt hän. Si hän zäme zwee Sihn ghaa, Peter un Jörg.

Muettersproch-Gsellschaft

Im Merz 1972 isch er zum Bresidänt vu dr Muettersproch-Gsellschaft gwehlt wore. Är isch dertemol no kai Mitglid gsii, dr Verain het aber e neie Bresidänt bruucht un het nieme sunscht gfunde. Wel er sälber ender Fryburger Umgangssproch schwätzt un kai alemannische Basisdialäkt, het er d Muettersprochler vorgwarnt: „I will Ihne nix vormache. Ich schwätz kei hochalemannisch, nur bächlibadisch“. Är isch bis anne 2002 Bresidänt gsii. In däne 30 Johr het d Muettersproch-Gsellschaft e große Ufschwung gnuu, vu aafangs 300 Mitglider bis uf iber 3000. Ihm isch vu Aafang aa in Sinn chuu, ass dr Verain nume ne Zuechumft het, wänn en mee Lyt chänne. Um des Zyt isch d Muettersproch-Gsellschaft in dr Hauptsach e Zämmeschluss vu Dichter un Dichterne gsii. Dr Poppen het d Door vum Verain welle ufmache fir alli Lyt, wu si fir s Alemannisch inträssiere. Vor allem s Bäpperli „Bi uns cha mer au Alemannisch schwätze“ vu 1975 isch e große Erfolg gsii. Dr Poppen het die Idee in dr Silveschternaacht 1974/75 ghaa. Des Bäpperli het iberaal im sidbadische Ruum sotte an Diire vu Biro un Gschäft hange un eso uf e simpatischi Art fir s Alemannisch wäärbe. Bis 1977 sin scho 38.000 Stuck vu däm Bäpperli verdailt oder verchauft gsii. Au d Zahl vu dr Mitglider isch waidli aagstige: vu 300 anne 1972 uf 1500 anne 1978 un 2000 anne 1979. Ab 1976 sin Regionalgruppe grindet wore, di erscht z Löörech. Dr Poppen sälber isch langi Johr Gruppelaiter vu dr Fryburger Regionalgruppe gsii.

Im Lauf vu dr Johr het dr Verain Anthologie mit Dialäktliteratur uusegee: „S lebig Wort“ (1978), „D Hailiecher“ (1987), „Welleweg, selleweg“ (1996) un „S Johr dure“ (2000), verschideni Schrybwettbewärb sin uusgruefe wore un Aktione rund ums Alemannisch durgfiert wore, wie d „Bächle-Regatta“ oder e „Fueßwäschete“. Im Johr 1982 het d Muettersproch-Gsellschaft im Rame vun ere Zueschauerinitiativ 37.000 Unterschrifte fir „Meh Mundart bi Funk un Fernsäh“ gsammlet un ai Johr speter isch zum erschte Mol d Alemanne-Antenne in Gold vergee wore.

Anne 2002 het dr Poppen s Amt vum Bresidänt abgee, sy Noofolger isch dr Walter Möll vu Singe wore. Vier Johr speter het er au d Redaktion vum Mitgliderheftli „Alemannisch dunkt üs guet“ an d Friedel Scheer-Nahor abgee, wu dertemol Gschäftsfiereri vu dr Muettersproch-Gsellschaft woren isch.

Dr Poppen isch au dr Pfadfinder verbunde gsii. Är isch aktiv gsii im Fryburger Elferrot un im Lions-Club.

Tod

D Friedel Scheer-Nahor schrybt in eme Nochruef uf dr Poppen in dr Badische Zytig:

„Er hets fertigbrocht, dass die, wu Dialekt schwätze, sich wertgschätzt gfiählt hen, ellai will sich so ebber wie er fir sie iisetzt un keini Hemmunge gha het, bi de Großkopferte vorzspreche. Er hets aber aü gschafft, de Blick iber Friburg nüszhebe un d Alemanne vu Offeburg iber Lörrach bis Konstanz z vereine, demit mr veeint gege Vorurteil vorguh kann. Wemmer uf si Läbe zruckluegt, sieht mr e Mann mit Ecke un Kante, wu kei Hehl üs sinere Meinung gmacht het, dem s nie um sich selber gange isch. Er het sich mit Herz un Vestand fir s Alemannisch stark gmacht. Er het viel Zitt, Hirnschmalz un Kreativität fir si Lebenswerk ufbrocht. Des isch e Leischtung, wu große Reschpekt vediänt.“

– Friedel Scheer-Nahor, 2021

Sinne Lebbenswisheite hot er so fir d Nachfahre feschtghalte: Alles ich en großes Spiel, ihr mund in Liebe läbbe, ihr mund immer großzüegig bliebe, suechet de Sinn vum Läbbe it nur in eu selbscht. Das wärs.

Er isch beigsetzt uf em Ruheberg in Oberried (Breisgau).

Schrifte

E Huffe Bydreg in „Alemannisch dunkt üs guet“, syt 1972

• Über Alemannisch, Alemannen und Alemannien. In: Südlicher Schwarzwald. Hoffmann & Campe, Hamburg 1978 (Merian 31,11), S. 150–152
• Vum Wetter. In: Regio-Magazin. Badische Zeitschriften-GmbH, Freiburg im Breisgau 1988, 3, S. 9
• Wer mir sin. Was mir welle. Worum mir s welle. Wie mir s mache. Hrsg.: Muettersproch-Gesellschaft. Red. Klaus Poppen. Gutenbergdruckerei, Freiburg 2009

As Rusgeber

• Alemannisch dunkt üs guet. Muettersproch-Gsellschaft, 1972–2006
• Gscheiti Sprüchli im e chleine Büechli. Lebensweisheiten in alemannischer Mundart. Badischer Verlag, Freiburg 2000
• S Johr duure. Belchen-Verlag 2000

Uuszaichnige

• Haimetmedaille
• Bundesverdienschtchryz

Literatur

• Klaus Poppen: E Mann mit Profil. In: Alemannisch dunkt üs guet I/2006. S. 16-21

Weblink

• Präsi der Muetterschproch-Gsellschaft: Klaus Poppen ist 75, Badische Zeitung, 21. März 2006
• ’s isch halt e Stuck Heimet, Badische Zeitung, 25. Juni 2011
• Auf ein Wort mit ... Klaus Poppen: Sein „Kläberli“ war ein Riesenerfolg, Badische Zeitung, 19. März 2016
• Friedel Scheer-Nahor: Dankscheen fir alles, Badische Zeitung, 6. Februar 2021