Ungerundeter fast offener Vorderzungenvokal

(Witergleitet vun IPA æ)
Ungrundete fascht-offnige
Vorderzungevokal
IPA-Nummere 325
IPA-Zeiche æ
IPA-Bildli
Teuthonista
X-SAMPA {
Kirshenbaum &
Hörbiispiil/?

De ungrundet fascht-offnig Vorderzungevokal isch en Vokal vo dr menschliche Sprooch, wo in mangi Sprooche vor dr Wält vorchunt. S Zeiche im IPA defür isch æ. De Vokal gits numme in mangi Dialäkt vum Alemannische. Im Hochdütsche gits en überhaupt nit. Mer bezeichnet de Luut im Alemannische meischt als „überoffnigs-e“ oder „hells-a“.

D Transkription vo däm Luut isch im Alemannische nit ganz eiheitlich. In Transkriptione vum Elsässische findt mer au s Zeiche [a] für de Luut. Des Zeiche wird aber in vili Transkriptione für en „a-Luut“ bruucht, wo wyter hinte im Mund ussgsproche wird.

Artikulation

ändere
  • Es isch en Vorderzungevokal. D Zung isch so wyt füre wie mögli ohni dass im Mundruum e Engi entstoot.
  • Es isch en fascht-offene Vokal. D Zung isch fascht so wyt unte im Mund wie bimene offnige Vokal, aber nit ganz.
  • Es isch en ungrundete Vokal. D Lippe sin also nit grundet (gspreizt).

Verbreitig

ändere
Sprooch Wort IPA-Transkription Bedütig Bemerkig
Baseldytsch[1] churz Mäss [mæs]
lang Kääs [kʰæːz̥]
Bärndütsch churz Läbe [læb̥ə]
lang schwäär [ʃʋæːr]
Elsässisch churz Walt [ʋælt]
lang ?
Hotzewälderisch (Wäär)[2] churz bätsche [ˈb̥ætʃə]
lang Wääg [ʋæːg̊]
Markgräflerisch[3] (Opfige) churz Gäld   [g̊æld̥]
lang Nääbel   [ˈnæːb̥l̩]
Züritüütsch[4] churz schlächt [ʃlæxt]
lang Määl [mæːl]
Änglisch cat [kʰæt] 'Chatz' in mangi Dialäkt offniger, in andri au diphthongiert.
Aserbaidschanisch səs [sæs] 'Luut'
Bengalisch এক [æk] 'eis'
Dänisch Dansk [d̥ænsɡ̊] 'Dänisch'
Finnisch mäki [ˈmæki] 'Hügel'
Norwegisch lær [læːɾ] 'Leder'
Persisch در [dær] 'Tür'
Slowakisch deväť [ˈɟevæc] 'nüün'
  vorne   zentral   hinde
 gschlosse
 
iy
ɨʉ
ɯu
ɪ   ʏ
eø
ɘɵ
ɤo
ɛœ
ɜɞ
ʌɔ
aɶ
ɑɒ
 fascht gschlosse
 halbgschlosse
 mittel
 halboffe
 fascht offe
 offe
Bi Symbolpaare schtellt s jewiils linke Symbol de
ungrundeti und s rechte Symbol de grundeti Vokal dar.

Fuessnote

ändere
  1. Suter, Rudolf. (1976). Baseldeutsch-Grammatik: 2. Auflage. Christoph Merian Verlag: Basel. ISBN 3-85816-001-6. pp. 35
  2. Schäuble, Bruno. (2002). Wäärerdütsch: Mundart in Wehr. Drey Verlag. ISBN 3-933765-11-0
  3. Sutter, Jürgen. (2008). Opfinger Wörterbuch. Schillinger Verlag: Freiburg. ISBN 978-3-89155-342-8
  4. Fleischer, Jürg un Schmid, Stephan. (2006). Illustrations of the IPA: Zurich German. Journal of the International Phonetic Association, 36/2.