Tiensnaarkitaar

Moderne/Yepes tiensnaarkitaar

Nadat Narciso Yepes alreeds naam gemaak het as 'n eersteklas klassieke musikant het hy 'n stadium bereik waar die sessnaarkitaar se beperkings in konflik getree het met sy musikale visie. Hy was versteur deur die onegaligheid van die instrument se resonansie as gevolg van die simpatieke vibrasie van die botone van die bassnare. Sekere note (E, A, D, B) klink rond, verryk deur hierdie vibrasie, terwyl ander in vergelyking yl en arm klink, en ook meer geneig is tot staccato klank (die oomblink dat die vinger van die linkerhand verwyder word van die vingerbord). Yepes se idee om hierdie probleem op te los - 'n kitaar met kromatiese resonansie wat hy in 1963 ontwerp het met die hulp van José Ramirez - volg streng wetenskaplike en musikale logika.

Deur vier addisionele snare by te voeg en hulle 'n baie spesifieke manier te stem - dit is C, B-mol, A-mol, en G-mol - word dieselfde resonansie verkry wanneer enige van die note op die vingerbord gespeel word, deur gebruik te maak van die mees prominente botone van die sewe bassnare (dit wil sê, meesal oktawe en vyfdes) wat in simpatie vibreer wanneer die ekwivalente noot elders op die vingerbord gespeel word. Die resultaat is liniêre, kromatiese resonansie: die bassnare vibreer nou in simpatie, versterk en verleng al twaalf note van die kromatiese oktaaf, soortgelyk aan die funksie van die pedaal van die klavier. Net soos die pianis die keuse het om die pedaal te gebruik, of nie, so kan 'n bekwame speler van die tiensnaarkitaar ook beheer behou oor watter klanke hy/sy wil versterk/verleng, of hy/sy legato of staccato klanke wil hê, ensovoorts. Hierdie kromatiese resonansie en liniêre klankkwaliteit is nie moontlik op die sessnaarkitaar nie, en ook nie op 'n tiensnaarkitaar met enige ander bestemming as daardie van Yepes nie.

Verder is dit nou moontlik vir die kitaarspeler om die repertorium van die Barokluit (soos dié van J.S. Bach) te speel sonder om enige skade aan te rig aan die basnote, deur gebruik te maak van scordatura (om die sewende - die laagste snaar - verder af te stem na B1 of A1) om die lae basnote te speel. (Die addisionele snare is nie bedoel om dit tegnies makliker te maak om basnote te speel nie, maar om meer akkurate opvoerings van luit- of klaviermusiek op die kitaar moontlik te maak.) Behalwe vir die nuwe moontlikhede vir die interpretasie van bestaande kitaarmusiek en meer akkurate transkripsies maak die instrument ook nuwe deure oop vir kontemporêre komposissies soos die suites "Si le jour paraît..." (Wanneer die dag breek...) en "Cadran lunaire*" (Maanhorlosie*) van die Morrokaanse/Franse komponis Maurice Ohana, en "Y despues" (En Dan...) deur die Italiaanse dodekafonis Bruno Maderna.

"Dit beteken nie 'n gebrek aan respek vir die instrument se tradisie nie. My nuwe ghitaar is basies dieselfde in klankkleur of tegniek as die sessnaarghitaar. Verbeel jou 'n klavier sonder 'n pedaal wat eweskielik een bekom het - die nuwe moontlikhede vir die verryking van die klank wat dit meebring, is vanselfsprekend." (Narciso Yepes)

Bestemming

Die korrekte standaardbestemming van die moderne tiensnaarkitaar is:

• e' - b - g - d - A - E - C - Bb - Ab - Gb

Of, enharmonies geskryf:

• e' - b - g - d - A - E - C - A# - G# - F#

(Die Helmholtzsisteem word gebruik vir bogenoemde notasie. Dus, 7 of C is die laagste snaar.)

Bestemming

Spelers

• Narciso Yepes, Stephan Schmidt, Ismael Barambio, Jonathan Leathwood, Godelieve Monden, Viktor van Niekerk, Simon Wynberg, Andreas Hiller

Komponiste

• Maurice Ohana
• Bruno Maderna
• Leonardo Balada
• Antonio Ruiz-Pipó
• Philippe Drogoz
• Jorge Labrouve
• José Ramón Encinar
• Michèle Reverdy
• Robert Keeley
• Martin Derungs
• Stephen Goss
• T.E. Flemming
• Chris Malloy
• Ignacio Yepes
• José Peris

Foto's

• Narciso Yepes met sy tiensnaarkitaar

Sien ook

• Kitaar
• Lys van musiekinstrumente