Kalsiumoksied

Kalsiumoksied of ongebluste kalk (CaO) is 'n belangrike grondstof wat baie toepassings het.

**Eienskappe**
Algemeen
Naam	Kalsiumoksied
Ander name	Ongebluste kalk
Struktuurformule van
Chemiese formule	CaO
Molêre massa	56.08 [g/mol]^[1]
CAS-nommer	1305-78-8^[1]
Fasegedrag
Selkonstantes	a=481.1 pm^[2]
Ruimtegroep	Fm3m (Haliet-tipe)^[2]
Nommer	225
Strukturbericht	B1
Smeltpunt	2572 °C^[1]
Kookpunt	2850 °C^[1]
Digtheid	3,33 (rel)^[1]
Oplosbaarheid
Suur-basis eienskappe
pKa
Veiligheid
Flitspunt	onbrandbaar
Tensy anders vermeld is alle data vir standaardtemperatuur en -druk toestande.

Portaal Chemie

Vorming

Ongebluste kalk word uit kalksteen (wat uit kalsiumkarbonaat bestaan) deur 'n ontbindingsreaksie by hoë temperature vervaardig.

CaCO_{3}\to CaO+CO_{2}

Blusreaksie

Ongebluste kalk gee die gebluste vorm in 'n reaksie met water wat baie hitte vrystel.^[3]

CaO+H_{2}O\to Ca(OH)_{2}+63,7kJ/mol

Eienskappe en gebruik

Ongebluste kalk is 'n korrosiewe stof wat heftig met water reageer. Dit is 'n sterk Lewis-basis. Die produksie van ongebluste kalk deur kalsinering is een van die oudste chemiese prosesse. Die eienskappe van die produk hang af van die kalsineringstemperatuur. Gewoonlik is dit ongeveer 850 °C, maar die spesifieke oppervlak van 'n produk wat by 1250 °C gekalsineer is, is laer (ong. 4 cm²/g) en by 1750 °C is die produk amper volledig gesinter met 'n relatiewe digtheid van 91-92%. Die sintering verminder die gevoeligheid vir vog.

Glas

Ongebluste kalk word saam met silika (sand) en natriumkarbonaat (soda) gesmelt om glas te vervaardig. Hierdie proses is ook baie oud (ongeveer 12 000 jaar).^[3]

Silikate

'n Ander belangrike toepassing is in die ysterproduksie. Ystererts bevat silikate. Kalsiumoksied word toegevoeg (ongeveer 40 kg per 1000 kg yster) om kalsiumsilikate te vorm. Hierdie slak is nie mengbaar met die vloeibare yster nie en kan afgetap word. Dieselfde word ook gedoen tydens aluminiumproduksie.^[4]

Karbied

Saam met koolstof (kooks) vorm dit kalsiumkarbied

2CaO+5C\to 2CaC_{2}+CO_{2}(g)

Saam met water gee karbied etyn, wat gebruik word as grondstof vir polimere en as brandstof.^[4]

Sulfate en fosfate

Uitlaatgasse van elektrisiteitsprodusente bevat dikwels swawel in die vorm van swaeldioksied SO₂. Ongebluste kalk word gebruik om die gasse daarvan te suiwer. Dié reaksie produseer kalsiumsulfiet:^[4]

SO_{2}+CaO\to CaSO_{3}

Op dieselfde wyse kan fosfate uit afvalwater verwyder word:

3CaO+3H_{2}O+2PO_{4}^{3-}\to Ca_{3}(PO_{4})_{2}+6OH^{-}

Verwysings

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 "Science Lab MSDS" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 November 2018. Besoek op 4 Februarie 2016.
↑ ^2,0 ^2,1 Computational Chemistry of Solid Sate Materials, Richard Dronskowski, 2005, ISBN 978-3-527-31410-2
↑ ^3,0 ^3,1 Ropp, R. C. (2013). Encyclopedia of the alkaline earth compounds. Oxford: Elsevier. p. 1216. ISBN 978-0-444-59553-9. OCLC 827243061.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 "Shakhashiri scifun.chem.wisc.edu" (PDF) (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 7 Augustus 2015. Besoek op 5 Februarie 2016.

[SciLab-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 "Science Lab MSDS" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 November 2018. Besoek op 4 Februarie 2016.

[CompChem-2] 2,0 ^2,1 Computational Chemistry of Solid Sate Materials, Richard Dronskowski, 2005, ISBN 978-3-527-31410-2

[Ropp-3] 3,0 ^3,1 Ropp, R. C. (2013). Encyclopedia of the alkaline earth compounds. Oxford: Elsevier. p. 1216. ISBN 978-0-444-59553-9. OCLC 827243061.

[Shakh-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 "Shakhashiri scifun.chem.wisc.edu" (PDF) (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 7 Augustus 2015. Besoek op 5 Februarie 2016.

[1]

[2]

[3]

[4]