Papers by Katerina Rozakou
Identities: Global Studies in Culture and Power, 2023
This article explores the ambivalent feelings that police officers demonstrate in their encounter... more This article explores the ambivalent feelings that police officers demonstrate in their encounters with migrants at migration governance sites in Greece. Police officers are notorious for their anti-migrant and racist attitudes, and migration governance sites are infamous for their poor conditions. However, very often police officers exhibit care towards migrants, providing them with medicine, food and other goods. This care is not a matter of individual exceptions in the dominant xenophobic police feelings, but related to the culturally significant sentiment of ‘filotimo’ (love of honour). This article discusses the cultural conventions that organize this rhetoric in the particular historical moment of the overlapping of the austerity and migration crises in the country. As embodiments of an amoral state, police officers defend their moral self-worth by drawing upon the virtue of ‘filotimo’. This rhetoric of ‘filotimo’, however, also resonates with nativist claims to morality and moral superiority towards migrants.
antiAtlas, 2022
By exploring the different actors involved and the social worlds of the airport, it brings to the... more By exploring the different actors involved and the social worlds of the airport, it brings to the fore the conflicting character of this relational space of uneven mobilities.
Social Anthropology, 2019
The ‘migration crisis’ has turned migration governance in Greece into a popular research field. A... more The ‘migration crisis’ has turned migration governance in Greece into a popular research field. At the same time, it has triggered the reconfiguration of sovereign powers with an assemblage of disparate actors engaging in addressing the ‘crisis’. This excess of sovereign power has contributed to a migration maze. In this article I use access to the migration field and in particular the Moria camp in Lesbos, as the lens for an exploration of these fragmented and emergent sovereign powers. In particular, I reflect on the materiality of my research permit and the figure of the humanitarian gatekeeper. As I show, any research access attempt encounters different spheres and agents of jurisdiction and responsibility. This fragmentation provides opportunities for research access but it also poses methodological and epistemological questions. I finally interrogate the question of research access and knowledge production itself. In particular, I argue that the abundance of accounts does not necessarily produce a more thorough and in-depth picture, but only a limited one, as is the access that enables it. As researchers of a blossoming crisis scholarship we are often complicit in epistemologically reproducing the very border we seek to scrutinise through our critical work.
This article explores nonrecording on the borders of Europe during the “European refugee crisis” ... more This article explores nonrecording on the borders of Europe during the “European refugee crisis” in 2015. It examines the ambiguous practices of border control and the diverse actors involved. Taking the island of Lesvos as its starting point, the article interrogates how state functionaries manage an “irregular” bureaucracy. Irregular bureaucracy is approached as an essential element of state-craft , rather than an indication of state failure. Nonrecording is thus a crucial site of contestation between the state, nonstate agents, and the government, as well as between Greece and “Europe.” Nevertheless, despite the prevalence of irregularity, the imagery associated with ideal bureaucracy—a system of absolute knowledge, control, and governance of populations—is powerful; and yet, the actors are fully aware that it is a fantasy.
Rozakou, Katerina. "Socialities of solidarity: revisiting the gift taboo in times of crises." Soc... more Rozakou, Katerina. "Socialities of solidarity: revisiting the gift taboo in times of crises." Social Anthropology 24.2 (2016): 185-199.
This article addresses solidarity and the opening of social spaces in the relations between refugees and residents of Greece who try to help them. ‘Socialities of solidarity’ materialise alternative worldviews; they are loci for the production of lateral relationships; places inhabited by the prospects that derive from the political production of sociality. The article discusses the ‘gift taboo’, dominant in the pre-crisis era, that reflects the risks of giving to the formation of horizontal relationships. In the contemporary ‘European refugee crisis, and other crises, the gift taboo has collapsed, posing challenges to the egalitarian visions of sociality.
2016 "Crafting the volunteer: Voluntary associations and the reformation of sociality". Journal o... more 2016 "Crafting the volunteer: Voluntary associations and the reformation of sociality". Journal of Modern Greek Studies 34(1): 78-101
Narratives of volunteerism and civil society that emerged in Greece in the beginning of the twenty-first century echoed the modernization and Europeanization visions of Greek society that were proliferating in that era. Public discourses as well as state and EU policies endorsed a model of sociality that included volunteerism and was associated with the production of the new European and Greek citizen. Forms of public sociality, such as voluntary associations, thus constituted laboratories that produced subjects. The reformation of sociality and the invention of volunteerism were embedded in various civilizing projects. At the same time, a certain “lack of volunteerism” was broadly attributed to a general understanding of Greek particularity. This article proposes an alternate perspective that considers new and older forms of public sociality in relation to their cultural formation, where the flourishing of solidarity initiatives in contemporary crisis-ridden Greece is not considered a paradox, but rather the expression of the reconfiguration of the social and its potent political content.
2015 "Το πέρασμα της Λέσβου: Κρίση, ανθρωπιστική διακυβέρνηση και αλληλεγγύη" (In Greek: "The pas... more 2015 "Το πέρασμα της Λέσβου: Κρίση, ανθρωπιστική διακυβέρνηση και αλληλεγγύη" (In Greek: "The passage of Lesvos: Crisis, humanitarian governance and solidarity"), Σύγχρονα Θέματα 130-131
Drawing on my research in refugee settings in Greece, I relate the biopolitics of humanitarianism... more Drawing on my research in refugee settings in Greece, I relate the biopolitics of humanitarianism with the Greek notion of “hospitality” and established cultural schemata of social relations. The dominant discourse on hospitality is reproduced in the humanitarian setting of a camp where asylum seekers are produced as worthy guests, placed in the middle ground between mere biological life and full social existence. Volunteers working with refugees on the street, by contrast, attempt to challenge biopolitical power through the reversal of hospitality, through which the refugee is symbolically reconstituted as a host (though a disputable one) and a political subject.
"This article examines the case of a voluntary association from an anthropological angle. Rather ... more "This article examines the case of a voluntary association from an anthropological angle. Rather than using the “civil society” concept, which is dominant in relevant discussions, the article employs the analytical category of sociality and focuses on the cultural constitution of social relations. “Civil society” is here approached as part of the phenomenon and not as an analytical tool.
Moreover, contemporary forms of sociality are related to other forms of extra-domestic sociality which are based on alternative ideologies of disinterestedness. This article suggests viewing the phenomenon as a transformation of historical cultural patterns of sociality and not as an indication of a shift that takes place after the 1990s in Greek social life."
The article explores the issues of translation and cultural mediation through the case-study of i... more The article explores the issues of translation and cultural mediation through the case-study of immigrant interpreters. The essay brings to the fore the power dynamics that occur during the process of translation, mediation and, finally, re-interpretation. Several reversals of power occur, through which the cultural mediator is symbolically empowered.
Books by Katerina Rozakou
This monograph examines the construction of the volunteer as a moral Greek and European citizen i... more This monograph examines the construction of the volunteer as a moral Greek and European citizen in early 21st century Greece. Narratives of volunteerism and civil society that emerged at that time echoed the modernisation and Europeanisation visions of Greek society. The volunteer emerged as the epitome of the modern citizen, a disinterested subject working voluntarily for the common good. Yet these projects remained fragmented and incomplete in Greece. A certain “lack of volunteerism” was broadly attributed to Greek exceptionalism. The book challenges this dominant hypothesis regarding the presumed underdevelopment of volunteerism and suggests an alternative analytical approach. It shows how the attempts to regularise and institutionalise volunteerism conflicted vernacular forms of public sociality. Based on fieldwork in two associations, the Hellenic Red Cross and Voluntary Work Athens, this ethnographic study explores two different versions of volunteerism, humanitarian and militant volunteerism and their historical genealogies.
Out of “love” and “solidarity” focuses on voluntary work with refugees and on the political production of relationality. The book explores the relationships between refugees and residents of Greece who tried not only to help them, but also to incorporate them in culturally significant forms of social interaction. The monograph unearths “love” and “solidarity” as key formative concepts of public sociality. Drawing upon the anthropological discussion on the gift, this study explores the ways in which the relations between the volunteers and the refugees reproduce, contest and transform dominant modalities of dealing with the “other” such as hospitality.
Η έρευνα «Οικιακή εργασία και κοινωνική ένταξη µεταναστριών στην Ελλάδα της οικονοµικής κρίσης» υ... more Η έρευνα «Οικιακή εργασία και κοινωνική ένταξη µεταναστριών στην Ελλάδα της οικονοµικής κρίσης» υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του έργου: «Εκπόνηση έρευνας για τη διερεύνηση του προφίλ των νοµίµως διαµενόντων στην Ελλάδα υπηκόων τρίτων χωρών που εργάζονται ως οικιακό προσωπικό και συγκριτική µελέτη των µοντέλων θεσµικής διαχείρισής του στα κράτη-µέλη της Ε.Ε.», που εντάσσεται στη ∆ράση 2.2/10 του Ευρωπαϊκού Ταµείου Ένταξης Υπηκόων Τρίτων Χωρών και πραγµατοποιήθηκε στο πλαίσιο της Προτεραιότητας 2: «Ανάπτυξη δεικτών και µεθοδολογιών αξιολόγησης µε σκοπό την αποτίµηση της προόδου, την προσαρµογή πολιτικών και µέτρων και τη διευκόλυνση του συντονισµού της συγκριτικής µάθησης». Η έρευνα υλοποιήθηκε το 2012 µε επικεφαλής εταίρους το Τµήµα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας και το Τµήµα Κοινωνιολογίας της Σχολής Κοινωνικών Επιστηµών του Πανεπιστηµίου Αιγαίου, σε συνεργασία µε την εταιρεία δηµοσκοπήσεων TNS-ICAP και το Στέκι Πολιτισµού Αλβανών Μεταναστών στην Ελλάδα. Χρηµατοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Ταµείο Ένταξης Υπηκόων Τρίτων Χωρών και από εθνικούς πόρους. Στόχος της έρευνας ήταν η καταγραφή και ανάλυση, ανάλογα µε τα εθνοτικά χαρακτηριστικά, τις διαφοροποιηµένες στρατηγικές των ατόµων, των τύπων ένταξης που παρουσιάζουν οµάδες µεταναστριών που διαµένουν νόµιµα στην Ελλάδα και απασχολούνται στην έµµισθη οικιακή εργασία. Ιδιαίτερη προσοχή δόθηκε στην επίδραση της τρέχουσας οικονοµικής κρίσης στη ζωή και τα σχέδια των µεταναστριών. Το ανά χείρας έργο που δηµοσιοποιεί τα αποτελέσµατα της έρευνας χωρίζεται σε τέσσερα µέρη. Το πρώτο περιλαµβάνει τη συγκριτική ανάλυση του θεσµικού πλαισίου που διέπει την έµµισθη οικιακή εργασία στα κράτη-µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και µια παρουσίαση της λειτουργίας του θεσµού των γραφείων εύρεσης εργασίας, που δραστηριοποιούνται ως µεσολαβητές στο πεδίο της οικιακής εργασίας στην Ελλάδα. Στο δεύτερο µέρος παρουσιάζονται τα στατιστικά ευρήµατα δειγµατοληψίας που πραγµατοποιήθηκε σε 451 µετανάστριες. Στο τρίτο µέρος αναλύονται τα αποτελέσµατα 75 εις βάθος ανοικτών, ηµιδοµηµένων συνεντεύξεων µε οικιακές εργάτριες από την Αλβανία, Ουκρανία, Μολδαβία, Φιλιππίνες και από χώρες της Αφρικής. Στο τελευταίο µέρος επιχειρείται µια σύνθεση των συµπερασµάτων της ποσοτικής έρευνας και της ποιοτικής έρευνας και προτείνονται κάποια µέτρα πολιτικής.
"Κείμενα: Έφη Αβδελά, Ράνια Αστρινάκη, Ρίκη Βαν Μπούσχοτεν, Πολυμέρης Βόγλης,Thomas W. Gallant, Γ... more "Κείμενα: Έφη Αβδελά, Ράνια Αστρινάκη, Ρίκη Βαν Μπούσχοτεν, Πολυμέρης Βόγλης,Thomas W. Gallant, Γιάννης Γιαννιτσιώτης, Ελένη Γκαρά, Roger Just, Εύα Καλπουρτζή, Χρήστος Λυριντζής, Αλεξάνδρα Μπακαλάκη, Πηνελόπη Παπαηλία, Ευθύμιος Παπαταξιάρχης, Κατερίνα Ροζάκου, Δημήτριος Α. Σταματόπουλος, Δημήτρης Α. Σωτηρόπουλος, Άρης Τσαντηρόπουλος, Φωτεινή Τσιμπιρίδου.
Η περιγραφή της ελληνικής κοινωνίας και του ελληνικού κράτους με όρους «ελλειμματικότητας» και «παθογένειας» αποτελεί πάγιο χαρακτηριστικό του κυρίαρχου δημόσιου λόγου για την Ελλάδα. Ο κοινός αυτός τόπος συγκροτείται γύρω από τη μονόπλευρη σημασιοδότηση ορισμένων κεντρικών εννοιών όπως η πατρωνία, η κοινωνία πολιτών και η βία. Η κοινωνία πολιτών έχει εξιδανικευθεί σε πρότυπο πολιτικής συμμετοχής και αντίδοτο στην πελατειακή συγκρότηση του ελληνικού κράτους. Η βία έχει εξίσου μονοσήμαντα δαιμονοποιηθεί ως αταβιστική, προπολιτική και ένδειξη καθυστέρησης. Ως μετωνυμίες του καλού και του κακού, κοινωνία πολιτών και βία έχουν πλήρως διαχωριστεί και αντιμετωπίζονται ως ασύμβατες. Παράλληλα, η πατρωνία γίνεται αντιληπτή ως σταθερά του πολιτικού συστήματος και κεντρικό αίτιο των ελληνικών δεινών.
Ο παρών συλλογικός τόμος, πρώτος στη σειρά «Αναθεωρήσεις του πολιτικού» των εκδόσεων Αλεξάνδρεια κινείται ενάντια στο ρεύμα και προσεγγίζει αυτά τα φαινόμενα ως αντικείμενα ανάλυσης και όχι ως αξιακά ζητούμενα. Μέσα από κριτικές επισκοπήσεις του επιστημονικού διαλόγου και της έρευνας, καθώς και μελέτες περιπτώσεων, οι συγγραφείς (κοινωνικοί ανθρωπολόγοι, ιστορικοί και πολιτικοί επιστήμονες) αναδεικνύουν τόσο τις σύνθετες –και συχνά αθέατες– διαστάσεις της σχέσης πολίτη και κράτους όσο και τις πολιτισμικές, κοινωνικές και πολιτικές όψεις της βίας. Τα κείμενα του τόμου πραγματεύονται μια ευρεία γκάμα θεμάτων: από τη γραφειοκρατικοποίηση των πελατειακών σχέσεων και τις πολλαπλές όψεις της «κοινωνίας πολιτών» μέχρι τη διαπραγμάτευση της σχέσης πολίτη-κράτους στη Θράκη∙ και από την βεντέτα στην Κρήτη και τη βία του πολέμου στην Ελλάδα της Κατοχής και του Εμφυλίου μέχρι πρόσφατες περιπτώσεις οπτικοποιημένης βίας.
Φέρνοντας στο προσκήνιο τα ιστορικά και πολιτισμικά συμφραζόμενα των σύγχρονων πολιτικών σχέσεων, της δημόσιας κοινωνικότητας και της βίας, ο τόμος προτείνει εναλλακτικά «κλειδιά» για να προσεγγίσουμε ακραία φαινόμενα της εποχής μας ενώ αναδεικνύει οπτικές που υπερβαίνουν τις κυρίαρχες, ιδεολογικά φορτισμένες, μονοσήμαντες ερμηνείες.
Σειρά: "Αναθεωρήσεις του πολιτικού"
Book Chapters by Katerina Rozakou
Humanitarianism: Keywords (ed. Antonio de Lauri) [Lexicon entries], 2020
Humanitarianism: Keywords is a comprehensive dictionary designed as a compass for navigating the ... more Humanitarianism: Keywords is a comprehensive dictionary designed as a compass for navigating the conceptual universe of humanitarianism. It is an intuitive toolkit to map contemporary humanitarianism and to explore its current and future articulations. The dictionary serves a broad readership of practitioners, students, and researchers by providing informed access to the extensive humanitarian vocabulary.
Η Εισαγωγή στον συλλογικό τόμο "Ελληνικά Παράδοξα: Κοινωνία πολιτών, πατρωνία, βία" επιχειρεί μια... more Η Εισαγωγή στον συλλογικό τόμο "Ελληνικά Παράδοξα: Κοινωνία πολιτών, πατρωνία, βία" επιχειρεί μια αναδρομή σε κοινούς τόπους της ανθρωπολογίας της Μεσογείου και της Ελλάδας και ειδικότερα στους τρόπους με τους οποίους έχουν μελετηθεί φαινόμενα πατρωνίας και βίας. Όπως υποστηρίζουμε στην Εισαγωγή, η απόφασή μας να εντάξουμε την κοινωνία πολιτών σε ένα βιβλίο με κείμενα γύρω από την πατρωνία και τη βία, έχει σκοπό να αναθεωρήσουμε τους κυρίαρχους τρόπους μελέτης του πολιτικού. Η Εισαγωγή τοποθετεί τα κείμενα του τόμου τα οποία φαινομενικά ασχολούνται με ριζικά διαφορετικά θέματα (και τα οποία είναι συνήθως φορτισμένα με έντονη ηθική και αξιολογική χροιά, όπως η κοινωνία πολιτών, από τη μία, και η βία και η πατρωνία, από την άλλη) κάτω από το ίδιο αναλυτικό πρίσμα, αυτό της κοινωνικότητας.
Στο κεφάλαιο αυτό του συλλογικού τόμου συνοψίζονται τα αποτελέσματα από την ποσοτική και ποιοτική... more Στο κεφάλαιο αυτό του συλλογικού τόμου συνοψίζονται τα αποτελέσματα από την ποσοτική και ποιοτική έρευνα που επικεντρώθηκε σε γυναίκες υπηκόους τρίτων χωρών οι οποίες διέμεναν νόμιμα στην Ελλάδα και παρείχαν έμμισθη οικιακή εργασία. Στο κεφάλαιο γίνεται εκτεταμένη αναφορά σε έρευνες προηγούμενων ετών για την οικιακή εργασία και περιγράφονται μετατοπίσεις που έχουν συντελεστεί την περίοδο της κρίσης στην Ελλάδα ειδικά ως προς το ζήτημα της ένταξης. Όπως αναδείχθηκε στην έρευνα, οι δομικοί περιορισμοί, οι οποίοι αφορούσαν κυρίως στη μεταναστευτική ιδιότητα και στις δυσκολίες που απέρρεαν από το νομικό καθεστώς και τη γραφειοκρατική διαχείρισή του (προβλήματα κατά την ανανέωση άδειας διαμονής, διακρίσεις από εκπροσώπους του κράτους και φορείς εξουσίας), αναγνωρίζονταν από όλες τις πληροφορήτριες και είχαν σημαντικές συνέπειες στις εργασιακές τους επιλογές αλλά και γενικότερα στην καθημερινή τους ζωή ενώ εντείνονται σημαντικά την περίοδο της κρίσης. Παράλληλα, όμως, η έρευνά μας ανέδειξε τη δράση των ίδιων των υποκειμένων, τις στρατηγικές που ανέπτυσσαν καθώς και την υποκειμενική πρόσληψη της ένταξής τους στην ελληνική κοινωνία.
“Solidarians in the land of Xenios Zeus: Migrant deportability and the radicalisation of solidarity”. In D. Dalakoglou and G. Aggelopoulos (eds.), Critical times in Greece: Anthropological engagements with the crisis. London: Routledge., 2018
This volume brings together new anthropological research on the recent crisis in Greece and provi... more This volume brings together new anthropological research on the recent crisis in Greece and provides valuable ethnographic explorations of a period of radical social change. With contributions from scholars based both in Greece and abroad, the book addresses a number of key issues such as the refugee crisis, far-right extremism, new forms of resistance to crisis, and the psychological impact of increased poverty and unemployment. It provides much needed ethnographic contributions and critical anthropological perspectives at a key moment in Greece's history, and will be of great interest to readers interested in the social, political, and economic developments in Europe. It is the first collection to ethnographically explore this period of radical social change and its impact on anthropological understanding of Greece, and Europe overall.
Uploads
Papers by Katerina Rozakou
This article addresses solidarity and the opening of social spaces in the relations between refugees and residents of Greece who try to help them. ‘Socialities of solidarity’ materialise alternative worldviews; they are loci for the production of lateral relationships; places inhabited by the prospects that derive from the political production of sociality. The article discusses the ‘gift taboo’, dominant in the pre-crisis era, that reflects the risks of giving to the formation of horizontal relationships. In the contemporary ‘European refugee crisis, and other crises, the gift taboo has collapsed, posing challenges to the egalitarian visions of sociality.
Narratives of volunteerism and civil society that emerged in Greece in the beginning of the twenty-first century echoed the modernization and Europeanization visions of Greek society that were proliferating in that era. Public discourses as well as state and EU policies endorsed a model of sociality that included volunteerism and was associated with the production of the new European and Greek citizen. Forms of public sociality, such as voluntary associations, thus constituted laboratories that produced subjects. The reformation of sociality and the invention of volunteerism were embedded in various civilizing projects. At the same time, a certain “lack of volunteerism” was broadly attributed to a general understanding of Greek particularity. This article proposes an alternate perspective that considers new and older forms of public sociality in relation to their cultural formation, where the flourishing of solidarity initiatives in contemporary crisis-ridden Greece is not considered a paradox, but rather the expression of the reconfiguration of the social and its potent political content.
Moreover, contemporary forms of sociality are related to other forms of extra-domestic sociality which are based on alternative ideologies of disinterestedness. This article suggests viewing the phenomenon as a transformation of historical cultural patterns of sociality and not as an indication of a shift that takes place after the 1990s in Greek social life."
Books by Katerina Rozakou
Out of “love” and “solidarity” focuses on voluntary work with refugees and on the political production of relationality. The book explores the relationships between refugees and residents of Greece who tried not only to help them, but also to incorporate them in culturally significant forms of social interaction. The monograph unearths “love” and “solidarity” as key formative concepts of public sociality. Drawing upon the anthropological discussion on the gift, this study explores the ways in which the relations between the volunteers and the refugees reproduce, contest and transform dominant modalities of dealing with the “other” such as hospitality.
Η περιγραφή της ελληνικής κοινωνίας και του ελληνικού κράτους με όρους «ελλειμματικότητας» και «παθογένειας» αποτελεί πάγιο χαρακτηριστικό του κυρίαρχου δημόσιου λόγου για την Ελλάδα. Ο κοινός αυτός τόπος συγκροτείται γύρω από τη μονόπλευρη σημασιοδότηση ορισμένων κεντρικών εννοιών όπως η πατρωνία, η κοινωνία πολιτών και η βία. Η κοινωνία πολιτών έχει εξιδανικευθεί σε πρότυπο πολιτικής συμμετοχής και αντίδοτο στην πελατειακή συγκρότηση του ελληνικού κράτους. Η βία έχει εξίσου μονοσήμαντα δαιμονοποιηθεί ως αταβιστική, προπολιτική και ένδειξη καθυστέρησης. Ως μετωνυμίες του καλού και του κακού, κοινωνία πολιτών και βία έχουν πλήρως διαχωριστεί και αντιμετωπίζονται ως ασύμβατες. Παράλληλα, η πατρωνία γίνεται αντιληπτή ως σταθερά του πολιτικού συστήματος και κεντρικό αίτιο των ελληνικών δεινών.
Ο παρών συλλογικός τόμος, πρώτος στη σειρά «Αναθεωρήσεις του πολιτικού» των εκδόσεων Αλεξάνδρεια κινείται ενάντια στο ρεύμα και προσεγγίζει αυτά τα φαινόμενα ως αντικείμενα ανάλυσης και όχι ως αξιακά ζητούμενα. Μέσα από κριτικές επισκοπήσεις του επιστημονικού διαλόγου και της έρευνας, καθώς και μελέτες περιπτώσεων, οι συγγραφείς (κοινωνικοί ανθρωπολόγοι, ιστορικοί και πολιτικοί επιστήμονες) αναδεικνύουν τόσο τις σύνθετες –και συχνά αθέατες– διαστάσεις της σχέσης πολίτη και κράτους όσο και τις πολιτισμικές, κοινωνικές και πολιτικές όψεις της βίας. Τα κείμενα του τόμου πραγματεύονται μια ευρεία γκάμα θεμάτων: από τη γραφειοκρατικοποίηση των πελατειακών σχέσεων και τις πολλαπλές όψεις της «κοινωνίας πολιτών» μέχρι τη διαπραγμάτευση της σχέσης πολίτη-κράτους στη Θράκη∙ και από την βεντέτα στην Κρήτη και τη βία του πολέμου στην Ελλάδα της Κατοχής και του Εμφυλίου μέχρι πρόσφατες περιπτώσεις οπτικοποιημένης βίας.
Φέρνοντας στο προσκήνιο τα ιστορικά και πολιτισμικά συμφραζόμενα των σύγχρονων πολιτικών σχέσεων, της δημόσιας κοινωνικότητας και της βίας, ο τόμος προτείνει εναλλακτικά «κλειδιά» για να προσεγγίσουμε ακραία φαινόμενα της εποχής μας ενώ αναδεικνύει οπτικές που υπερβαίνουν τις κυρίαρχες, ιδεολογικά φορτισμένες, μονοσήμαντες ερμηνείες.
Σειρά: "Αναθεωρήσεις του πολιτικού"
Book Chapters by Katerina Rozakou
This article addresses solidarity and the opening of social spaces in the relations between refugees and residents of Greece who try to help them. ‘Socialities of solidarity’ materialise alternative worldviews; they are loci for the production of lateral relationships; places inhabited by the prospects that derive from the political production of sociality. The article discusses the ‘gift taboo’, dominant in the pre-crisis era, that reflects the risks of giving to the formation of horizontal relationships. In the contemporary ‘European refugee crisis, and other crises, the gift taboo has collapsed, posing challenges to the egalitarian visions of sociality.
Narratives of volunteerism and civil society that emerged in Greece in the beginning of the twenty-first century echoed the modernization and Europeanization visions of Greek society that were proliferating in that era. Public discourses as well as state and EU policies endorsed a model of sociality that included volunteerism and was associated with the production of the new European and Greek citizen. Forms of public sociality, such as voluntary associations, thus constituted laboratories that produced subjects. The reformation of sociality and the invention of volunteerism were embedded in various civilizing projects. At the same time, a certain “lack of volunteerism” was broadly attributed to a general understanding of Greek particularity. This article proposes an alternate perspective that considers new and older forms of public sociality in relation to their cultural formation, where the flourishing of solidarity initiatives in contemporary crisis-ridden Greece is not considered a paradox, but rather the expression of the reconfiguration of the social and its potent political content.
Moreover, contemporary forms of sociality are related to other forms of extra-domestic sociality which are based on alternative ideologies of disinterestedness. This article suggests viewing the phenomenon as a transformation of historical cultural patterns of sociality and not as an indication of a shift that takes place after the 1990s in Greek social life."
Out of “love” and “solidarity” focuses on voluntary work with refugees and on the political production of relationality. The book explores the relationships between refugees and residents of Greece who tried not only to help them, but also to incorporate them in culturally significant forms of social interaction. The monograph unearths “love” and “solidarity” as key formative concepts of public sociality. Drawing upon the anthropological discussion on the gift, this study explores the ways in which the relations between the volunteers and the refugees reproduce, contest and transform dominant modalities of dealing with the “other” such as hospitality.
Η περιγραφή της ελληνικής κοινωνίας και του ελληνικού κράτους με όρους «ελλειμματικότητας» και «παθογένειας» αποτελεί πάγιο χαρακτηριστικό του κυρίαρχου δημόσιου λόγου για την Ελλάδα. Ο κοινός αυτός τόπος συγκροτείται γύρω από τη μονόπλευρη σημασιοδότηση ορισμένων κεντρικών εννοιών όπως η πατρωνία, η κοινωνία πολιτών και η βία. Η κοινωνία πολιτών έχει εξιδανικευθεί σε πρότυπο πολιτικής συμμετοχής και αντίδοτο στην πελατειακή συγκρότηση του ελληνικού κράτους. Η βία έχει εξίσου μονοσήμαντα δαιμονοποιηθεί ως αταβιστική, προπολιτική και ένδειξη καθυστέρησης. Ως μετωνυμίες του καλού και του κακού, κοινωνία πολιτών και βία έχουν πλήρως διαχωριστεί και αντιμετωπίζονται ως ασύμβατες. Παράλληλα, η πατρωνία γίνεται αντιληπτή ως σταθερά του πολιτικού συστήματος και κεντρικό αίτιο των ελληνικών δεινών.
Ο παρών συλλογικός τόμος, πρώτος στη σειρά «Αναθεωρήσεις του πολιτικού» των εκδόσεων Αλεξάνδρεια κινείται ενάντια στο ρεύμα και προσεγγίζει αυτά τα φαινόμενα ως αντικείμενα ανάλυσης και όχι ως αξιακά ζητούμενα. Μέσα από κριτικές επισκοπήσεις του επιστημονικού διαλόγου και της έρευνας, καθώς και μελέτες περιπτώσεων, οι συγγραφείς (κοινωνικοί ανθρωπολόγοι, ιστορικοί και πολιτικοί επιστήμονες) αναδεικνύουν τόσο τις σύνθετες –και συχνά αθέατες– διαστάσεις της σχέσης πολίτη και κράτους όσο και τις πολιτισμικές, κοινωνικές και πολιτικές όψεις της βίας. Τα κείμενα του τόμου πραγματεύονται μια ευρεία γκάμα θεμάτων: από τη γραφειοκρατικοποίηση των πελατειακών σχέσεων και τις πολλαπλές όψεις της «κοινωνίας πολιτών» μέχρι τη διαπραγμάτευση της σχέσης πολίτη-κράτους στη Θράκη∙ και από την βεντέτα στην Κρήτη και τη βία του πολέμου στην Ελλάδα της Κατοχής και του Εμφυλίου μέχρι πρόσφατες περιπτώσεις οπτικοποιημένης βίας.
Φέρνοντας στο προσκήνιο τα ιστορικά και πολιτισμικά συμφραζόμενα των σύγχρονων πολιτικών σχέσεων, της δημόσιας κοινωνικότητας και της βίας, ο τόμος προτείνει εναλλακτικά «κλειδιά» για να προσεγγίσουμε ακραία φαινόμενα της εποχής μας ενώ αναδεικνύει οπτικές που υπερβαίνουν τις κυρίαρχες, ιδεολογικά φορτισμένες, μονοσήμαντες ερμηνείες.
Σειρά: "Αναθεωρήσεις του πολιτικού"
This interdisciplinary volume studies associations in urban Greece during the twentieth century, analysing collective action through the notion of ‘public sociality’. By adopting an approach ‘from below’, it explores the social relationships created within associations; the meanings of affinity and how affinity produces collective action; the forms of collective action developed by associations; changes over time and the political dimensions of these changes; and, finally, the ways in which formal and informal versions of collective action shape networks and collective subjectivities.
Το κείμενο βασίζεται σε ημιδομημένες συνεντεύξεις με οικιακές εργαζόμενης Αφρικανικής καταγραφής στην Αθήνα την περίοδο της κρίσης. Στόχος του είνια να καταστήσει τις γυναίκες με τις οποίες συνομιλήσαμε απτές, να αποτυπώσει τα προβλήματα και τις στρατηγικές τους. Η έρευνα ανέδειξε την κεντρικότητα που έχει το χρώμα ως διαφοροποιητικό στοιχείο και τις έντονες διακρίσεις που υφίστανται οι γυναίκες αυτές σε επίπεδο καθημερινότητας αλλά και την όξυνσή τους στο πλαίσιο της αυξανόμενης ξενοφοβίας και ρατσιστικής βίας στην Ελλάδα της κρίσης.
In particular, the essay illuminates the problem of the gift; the political dangers embedded in gift-giving to refugees and the left-wing volunteers' attempts to overcome the hierarchical consequences of gift-giving.
In the late 20th and early 21st century, the growing institutionalization and professionalization of volunteering is associated with international procedures as well as local, state and supra-state bodies. The volunteer then emerges as a model of Greek and European citizenship. The phenomenon is associated with various and often conflicting visions of society. Volunteering embraces alternative configurations of citizenship and draws on different genealogies of disinterestedness and altruism. Through two case studies, the text approaches the reformation of public sociability and the cultural content of social relations.
[Στο τέλος του 20ου και στις αρχές του 21ου αιώνα, παρατηρείται η αυξανόμενη θεσμοποίηση και επαγγελματοποίηση του εθελοντισμού, φαινόμενο που συνδέεται με διεθνείς και εντόπιες διαδικασίες, κρατικούς και υπερκρακτικούς φορείς. Την περίοδο αυτή, στην Ελλάδα ο εθελοντής προτάσσεται ως πρότυπο του Έλληνα και Ευρωπαίου πολίτη. Το φαινόμενο συνδέεται με, συχνά αντικρουόμενα, οράματα και αντιλήψεις για την κοινωνία, και ο εθελοντισμός περιλαμβάνει εναλλακτικές εννοιολογήσεις του πολίτη και αντλεί από διαφορετικές γενεαλογίες ανιδιοτέλειας και αλτρουισμού. Μέσα από δύο περιπτώσεις μελέτης, στο κείμενο προσεγγίζεται η ανασυγκρότηση της δημόσιας κοινωνικότητας, καθώς και συνέχειες αλλά και τομές σε σχέση με το πολιτισμικό περιεχόμενο των κοινωνικών σχέσεων.]
"What Was Moria and What Comes Next?" A portfolio of reflections and responses solicited and edited by Yannis Hamilakis.
http://societyandspace.org/2016/11/16/giving-form-to-chaos-the-futility-of-eu-border-management-at-moria-hotspot-in-lesvos/
Camp, Lesvos. Available at: https://www.law.ox.ac.uk/research-subject-groups/centrecriminology/
centreborder-criminologies/blog/2017/11/access-hot-field
LONG ABSTRACT Volunteers are increasingly engaged in practices of gifting, service provision, material aid, and activism in relation to various "others": refugees; immigrants; poor; homeless, but also with animals, and in the non-human and environmental realms. The session explores the ways in which humanitarian imaginations animate and inform forms of sociality and materiality. How do volunteers imagine themselves and others in humanitarian encounters? What political, moral, affective and ethical imaginaries accompany their motivations and experiences? In what ways do these imaginaries impact upon the material and social dimensions of voluntarism? What is the material form that aid acquires, and what are the relationships formed? Such questions can be directed at relationships between volunteers, between volunteers and those they seek to support and with material aid itself. We are interested in the collective subjects that emerge through humanitarian imaginations. Historical studies underline how humanitarianism is interrelated to the emergence of humanity as a collective subject and a shared identity. What other collective subjects emerge in forms of sociality pertaining to humanitarianism today? Through exploring the role of the humanitarian imagination in shaping volunteer encounters and experiences, we also seek to open up a space to consider the power of imaginative practice as a form of "imaginative politics" (Malkki 2015) that produces certain effects. We are hence particularly interested in papers that focus on the power dynamics of the humanitarian encounter, and that consider the potential of this encounter for social and political change.
Films:
- Shukri, a new Life, by Rossella Schillaci
- Document: Hoyerswerda | Frontex, by Thomas Kaske
- It Was Tomorrow, by Alexandra Maria D'Onofrio
- Quiet Life, by Tasos Giapoutzis, Marios Kleftakis
- Unimaginable Dreams, by Marzia Jamili, Brittany Nugent, Dove Barbanel
- When You Are In The Sea: where can you hide?, by Jack Jones, Ann-Kathrine Kvaernoe
- Underground: A filmic exploration of "migrant illegality" in Copenhagen, by Julie Høj Thomsen
- A Camp is a Wall in a Forest, by Anna Knappe, Amir Jan
Link: https://boap.uib.no/index.php/jaf/issue/view/374